Reklama

TANECZNA MUZYKA

rodzaj utworów muz., które ze względu na swoje właściwości rytmiczne mają bezpośredni lub pośredni związek z tańcem; wyróżnia się tańce użytkowe (służące zabawie lub związane z obrzędami) oraz tańce artystyczne, będące osnową widowiska baletowego, względnie stanowiące część opery, spektaklu teatralnego itd.; ze względu na brak wymogu pełnej zbieżności z tańcem w m.t. obserwować można dość swobodne traktowanie czynnika rytmicznego i przewagę melodyki, co prowadzi do powstania tańców stylizowanych (np. mazury z oper S. Moniuszki). Pierwotnie taniec miał dla człowieka znaczenie magiczne (Egipt, Chiny, Afryka, Azja), jednak w kręgu starożytnej kultury helleńskiej i rzymskiej pojawiły się tańce popisowe i towarzyskie; w średniowieczu taniec był synonimem doczesnej cielesności, zakazanej przez Kościół - mimo to pojawiły się w średniowieczu pewne formy tańca towarzyskiego (carols, ductia, stantipes), a w Burgundii tańce towarzyszące pieśniom (XV w.); bardzo wcześnie zaczęto układać tańce w kontrastowe pary lub obszerniejsze cykle (taniec wolny i szybki): tendencje takie pojawiły się we wszystkich krajach (w Polsce chodzony-goniony, w Niemczech Danz-Proporz, we Włoszech pavana-saltarello-galiarda, w Hiszpanii pavana-galiarda); rozbudowywanie cyklu prowadziło do powstania suity. Stopniowo pojawiały się w cyklu nowe tańce o określonym tempie i metrum: allemande (Niemcy), courante, bourrée, gawot, passepied, rigaudon, menuet (różne regiony Francji), sarabanda (Hiszpania), gigue, anglais (Anglia), polonez (Polska); spośród wszystkich tych tańców w 2. poł. XVIII w. największe powodzenie zyskał menuet i on stał się symbolem tanecznej kultury dworskiej (w sarmackiej Polsce funkcję tę spełniał polonez). Wiek XIX przyniósł rozwój stylizowanej instrumentalnej m.t.; wzorowano się szczególnie na rytmach poloneza, walca, mazurka, polki, czardasza; w muzyce baletowej pewną rolę odegrały kadryl i galop, a także tańce ros. i ukraińskie: kozak, hopak, kołomyjka; mniejszym powodzeniem cieszyły się écossaise, krakowiak; próbowano także stylizować bolero, jednak najbardziej doskonałą próbą tego rodzaju pozostało dzieło M. Ravela. Przemiany obyczajowe w XX w. ponownie nadały znaczenie użytkowej m.t. (np. tango); popularne w pierwszych dziesięcioleciach XX w. "tańce jazzowe" nosiły taką nazwę przede wszystkim dlatego, że zespoły grające m.t. używały instrumentarium typowego dla wczesnych postaci jazzu (one step, two steps, cake walks, jive, boogie-woogie, jump, lambeth-walk, charleston, shimmy, fokstrot); wzrost popularności m.t. wiąże się z powstaniem "kultury medialnej" - nagrań fonograficznych, radia, filmu, telewizji; początkowo m.t. grały niewielkie zespoły, stopniowo skład powiększał się do rozmiarów big-bandu lub orkiestry symfonicznej (zespoły G. Millera, H. Jamesa, P. Mantovaniego; w klasycznym jazzie W. Hermana, C. Basiego, D. Ellingtona); jest to także okres rozwoju rozmaitych form musicalu, wymagającego nowych układów baletowych, wykorzystujących stylizowane formy taneczne. W XX w. można obserwować, jak do m.t. przenikają rozmaite pierwiastki, tworzące przejściowe mody: rytmy karaibskie i płd.-amerykańskie (cha-cha, rumba, samba, mambo, calypso, bossa nova), afrykańskie i negroamerykańskie (madison, watusi, surf, funky); odrębną grupę stanowią tańce dyskotekowe, tworzące podstawy osobnych subkultur młodzieżowych i odróżniające je od siebie (pogo, techno). W muzyce klasycznej nadal nawiązuje się do dawnych tańców stylizowanych - zarówno ludowych, jak też form menueta, bourrée, poloneza, jednak na ogół jest to jedna z wielu oznak tendencji postmodernistycznych.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama