Reklama

PERUWIAŃSKA SZTUKA

z okresu prekolumbijskiego (prekolumbijska sztuka) przetrwały w Andach pozostałości imponujących budowli świeckich, sakralnych, grobowych i obronnych, wzniesione z doskonale obrobionych wielkich bloków kamiennych, łączonych bez zaprawy; z oknami i drzwiami zwężającymi się ku górze (Machu Picchu, Chan-Chan); zdobiły je reliefy wykonane w kamieniu i stiuku; zachowały się też pozostałości budowli Inków (XIII-XVI w.) i zabytki ich rzemiosła artyst. (Cuzco, Ollantaytambo, Machu Picchu, Vilacabamba). Po zdobyciu Peru przez Hiszpanów rozwijało się budownictwo obronne i sakralne (gł. klasztory), w XVII w. ukształtował się styl kolonialny, łączący wpływy hiszp. z miejscowymi tradycjami sztuki indiańskiej (katedry w Limie, Cuzco, Arequipie i kośc. jezuickie w Quito i Cuzco - o niskich i szerokich dwuwieżowych fasadach, z bogatą dekoracją rzeźbiarską, zwł. portali); w pałacach i bogatszych domach mieszkalnych charakterystyczne były patia z arkadami, balkony i loggie; w XVIII w. powstała miejscowa odmiana baroku, ściany budowli (gł. kościołów) pokrywało bogactwo rzeźb i płaskorzeźb; w 2. poł. XVIII w. i w XIX w. pojawił się (wzorem państw eur.) klasycyzm; w architekturze XX w. widoczne są wpływy północnoamerykańskie, brazylijskie, europejskie; obok nowoczesnych powstawały obiekty w stylu neorenesansowym i neobarokowym; z okresu od XVI w. zachowały się gł. budowle sakralne, które wznoszono w kamieniu; z budowli świeckich, budowanych przeważnie z gliny (z tzw. adobe) przetrwały nieliczne, np. gmach w stylu kolonialnym Narodowego Uniwersytetu św. Marka w Limie (zał. 1551). Malarstwo okresu prekolumbijskiego dotyczyło gł. ceramiki (wzory geometryczne i sceny rytualne oraz rodzajowe na brzuścach naczyń); po podboju przez Hiszpanów szybko rozwinęło się malarstwo religijne na potrzeby klasztorów, kościołów i świeckich rezydencji: malarzami byli początkowo księża, później artyści włoscy, pod ich kierunkiem pracowali zdolniejsi tubylcy; wyróżniły się: szkoła z Cuzco, gdzie tworzyli m.in. Cosio del Pomar i Stasny (żywe barwy, linearność, hieratyzm postaci) oraz szkoła limańska (wpływy włoskie, tworzyli: A. Medoro, M. Pérez de Alesio, I. Garcia); w końcu XVIII w. oprócz tematyki religijnej pojawił się pejzaż (gł. szkoła w Cuzco), portret, sceny rodzajowe; w XIX w. pod wpływem walk niepodległościowych rozwinęło się malarstwo hist. (L. Montero, I. Merino); w Europie tworzyli Peruwiańczycy: Ignacio Merino (sceny hist.), Daniel Hernandez (impresjonista), Carlos Vaca Flar (portrecista); w pocz. XX w. rozwinął się w Peru nawiązujący do twórczości i tematyki indiańskiej ruch, zw. indygenizmem, jego najwybitniejszym przedstawicielem był José Sabogal (indiańskie procesje, sceny rodzajowe, kobiety - w stylu przypominającym sztukę P. Gaugina); malarstwo XX w. sięga do tradycji miejscowych, wzorów eur. i meksykańskich (M. Urteaga, L.S. Ugarte Ronceros, R.E. Cáceda); jednym z najwybitniejszych współczesnych malarzy w Peru jest Fernando de Szyszlo (ur. 1925, syn Witolda Szyszłło, polskiego przyrodnika i konsula w Limie); abstrakcyjnym malarstwem zajmowali się R. Grau, S. Springett; rzeźbę tworzyli początkowo artyści hiszp., gł. z Sewilli; rozwijała się zwł. rzeźba architektoniczna i snycerstwo; silnie zaznaczyły się tu wpływy sztuki indiańskiej (katedra w Limie, kośc. S. Miguel w Pomata); z czasem pojawia się także rzeźba figuralna religijna i świecka w drewnie i kamieniu; współcz. rzeźba rozwija się zgodnie z tendencjami eur. (R.E. y Ocaňa, L. Valerato, R. Rey - mieszkający gł. w Rzymie). Bogata i różnorodna jest p.sz. ludowa: tkaniny i wyroby z wełny owczej, lamy i alpaki; ceramika (naczynia i figurki), drewniane ołtarzyki-szopki (zw. retablos), rzeźbione tykwy, rzeźby w kamieniu wulkanicznym (np. z Arequipy), wyroby jubilerskie w srebrze.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama