jeden z kierunków filozofii XX w.; za prekursora n. uważa się L. Wittgensteina, a właściwie ostatnie zdanie jego Tractatus logico-philosophicus z 1920: O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć, a mówić można tylko o faktach. Wątek ten podjęła grupa myślicieli (tzw. Koło Wiedeńskie) skupiona w Wiedniu wokół M. Schlicka, O. Neuratha, R. Carnapa, O. Hahna, w bliskich kontaktach pozostawali z nią myśliciele polscy K. Ajdukiewicz i A. Tarski; rozpoczęła ona wydawanie własnego pisma "Erkenntnis". N. postulował radykalną rezygnację z uprawiania metafizyki, ponieważ nauka powinna ograniczyć się tylko do tego, co można sprawdzić. Skrajny empiryzm sprawiał, że n. uważał już same pytania metafizyczne (np. o sens życia, transcendencję itd.) za bezsensowne. Samą filozofię sprowadzano do analizy języka nauki, który miał być ograniczony do zdań o faktach (tzw. protokolarnych) lub sprawozdawczych oraz reguł logiki; ideałem nauki dla n. była fizyka. Po zajęciu Austrii przez Niemcy większość czł. Koła Wiedeńskiego wyemigrowała kontynuując działalność gł. w USA, gdzie wydawali International Encyclopedia of Unified Science. Antymetafizyczny radykalizm przedstawicieli n. w krajach anglosaskich uległ po II woj. świat. złagodzeniu, wpłynęli oni natomiast na rozwój filozofii języka (analitycznej).
- kierunki filozoficzne, Filozofia starożytna:...
- MASARYK, Tomáš Garrigue (1850-1937)...
- REICHENBACH, Hans (1891-1953)