(hist.)
w dawnej sztuce obronnej nasyp ziemny, kamienny lub o konstrukcji złożonej ziemno-kamienno-drewnianej; stosowany np. przez Rzymian w obozach legionowych, w Brytanii (dla ochrony przed napadami Piktów); w dawnej Polsce zasadniczy element fortyfikacji grodów, dochodzący do wys. 8 m i szer. 20 m u podstawy (Gniezno, Poznań); także częsta i w czasach nowożytnych ochrona wojsk działających w polu (szaniec).