pod koniec XV w. na grunt pol. przeniknęły wpływy humanizmu, jego pierwszymi krzewicielami byli m.in. Jan z Ludziska, Jan Dąbrówka, Włoch F. Kallimach. Do najwybitniejszych osiągnięć pol. naukowców należy heliocentryczna teoria astronomiczna M. Kopernika zawarta w dziele De revolutionibus orbium coelestium... (1543); międzynar. oddźwięk miał traktat społ.-polit. Commentariorum de Republica emendanda... A. Frycza Modrzewskiego (1551-54), prace geogr. Macieja Miechowity i Bernarda Wapowskiego oraz hist. Marcina Kromera, badania med. J. Strusia i W. Oczki, traktaty o pieniądzu J.L. Decjusza i M. Kopernika, dzieła teologiczne Hozjusza, traktaty alchemiczne M. Sędziwoja; dużą wartość miało zebranie i opracowanie ocalałych fragmentów dzieł Cycerona przez A. Nideckiego, przekład Biblii autorstwa ks. J. Wujka, pierwszy słownik pol.-łac. J. Mączyńskiego (1564), pierwsza gramatyka j. pol. Francuza P. Statoriusa-Stojeńskiego (1568). XVII w. przyniósł zastój działalności nauk. związany z kontrreformacją, a następnie z ogólnym kryzysem państwa pol.; do nielicznych osiągnięć tego stulecia należą prace matematyczne J. Brożka, S. Petrycego i A. Kochańskiego, astronomiczne J. Heweliusza, pionierskie prace nad konstrukcją rakiet K. Siemienowicza; działa w P. czeski pedagog J.Á. Komenský i wł. uczeni W. Magni i T.L. Burattini.
- renesans, (wł. rinascita , franc.(...)
- filologia klasyczna, nauka o jęz., lit. i...
- filologia, (gr. philologia = umiłowanie...