była ona niezwykle zróżnicowana; najwyżej rozwinięte były obszary zach. i płn. (b. zabór pruski), najsłabiej wsch. i płd.-wsch. (b. zabór austr.); poszczególne regiony do wybuchu I woj. świat. ściśle związane były z gospodarkami państw zaborczych (produkcja, handel, waluta), do których należały; sytuację pogarszał dodatkowo fakt, iż intensywne działania wojenne na ziemiach pol. oraz grabieże spowodowały zniszczenie decydującej części przedwojennego majątku; już w XI 1918 podjęto działania scalające gospodarkę kraju: unifikacja waluty, ujednolicenie administracji, prawodawstwa (zwł. prawa pracy), wprowadzenie systemu ubezpieczeń społ.; w przem. podejmowano produkcję mającą zastąpić droższy import z b. krajów zaborczych, łączono sieci kolejowe i drogowe. Jednakże wojna z Rosją Radziecką zmusiła do skupienia wszystkich wysiłków na obronie kraju; finansowano ją drukiem pieniądza. Odbudowę gospodarki rozpoczęto dopiero 1921, po zakończeniu wojny z Rosją i przejęciu przemysłowej części Górnego Śląska; szybko odradzały się gałęzie już rozwinięte (górnictwo, hutnictwo, produkcja cukru, włókiennictwo); tworzono także nowe (budowa Gdyni, rozbudowa sieci komunikacyjnych); rosnąca inflacja początkowo sprzyjała rozwojowi (zapewniała korzystne warunki spłaty kredytów, niskie płace), ale od II 1923 przeszła w szkodliwą hiperinflację. Dla ratowania gospodarki XII 1923 powołano rząd W. Grabskiego, dając mu specjalne pełnomocnictwa do przeprowadzenia reform skarbowych i walutowych; reformy oparto w całości na zasobach krajowych (wobec niemożności uzyskania pożyczek zagranicznych); IV 1924 wprowadzono nową, mocną walutę; sytuację kraju komplikowały jednak złe stosunki z sąsiadami; 1925 Niemcy (odbiorca ponad 40% pol. eksportu, gł. węgla, wyrobów hutniczych, cukru) odmówiły przyjmowania pol. towarów (wojna celna), licząc na wyniszczenie w ten sposób młodej polskiej gospodarki; wsch. granicę naruszały bandy i przemytnicy, trzeba było więc szybko zbudować Korpus Ochrony Pogranicza; nadmierne, nieprzewidziane wydatki doprowadziły do załamania złotego (X 1925); mimo to od wiosny 1926 do X 1929 panowało ogólne ożywienie gospodarcze; wielki kryzys 1929-1933 spowodował zahamowanie większości działań (liczne bankructwa, wysokie bezrobocie, spadek produkcji przem. o 41% w porównaniu z 1929); najmocniej kryzys dotknął rolnictwa; 1935 rząd (wicepremier E. Kwiatkowski) podjął politykę interwencyjną ("nakręcania koniunktury"); wprowadzono 4-letni program inwestycyjny, m.in. rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego; XII 1938 E. Kwiatkowski przedstawił 15-letni program rozwoju Polski; jego realizację uniemożliwiła wojna.
- SŁOWACJA, państwo w środk.,...
- TOMASZEWSKI, Jerzy (ur. 1930)
- KOSOWO, Republika Kosowa