FARYZEUSZE

żydowskie stronnictwo religijno-polityczne istniejące w Judei od II w. p.n.e. do I/II w. n.e.; jego członkowie rekrutowali się z warstw średnich i niższych, stojąc w opozycji do saduceuszy rekrutujących się z warstwy arystokratycznej; zajmowali się komentowaniem i wykładaniem , żądając surowego przestrzegania zasad wiary, m.in. podziału pokarmów na mięsne i mleczne, przestrzegania szabasu, czystości rytualnej; wierzyli w życie pozagrobowe, przyjście Mesjasza i zmartwychwstanie zmarłych; zapoczątkowali nowe formy liturgiczne: zbiorowe modlitwy i czytanie Biblii w synagogach; uważali siebie za "wybranych"; stali w opozycji wobec hellenizmu; po śmierci Heroda (4 rok p.n.e.) wysłali delegację do Rzymu, sugerując pozbawienie Judei niepodległości i przekształcenie jej w prowincję rzymską, co faktycznie nastąpiło w dwa lata później; zwalczali sekty wczesnochrześc.; ich formalistyczny, ortodoksyjny stosunek do obrzędowości zyskał im miano obłudników; krytykowani przez Jezusa, także w Ewangeliach, stąd ob. faryzeusz - świętoszek, hipokryta.

• faryzeusz, moralność faryzeusza,...
• faryzeusz, „nauczyciel”
• Rymkiewicz Aleksander, (1913-83)