(1795-1881)
pisarz brytyjski, Szkot; wypowiadał się głównie w formie eseju historycznego, stawiając sobie za cel mobilizowanie duchowej energii ludzkości zniewolonej ideą przyziemnego bogacenia się. Tendencję tę miał odwrócić głoszony przez C. kult bohaterów i przywódców (Bohaterowie, cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterski w historii, Rewolucja Francuska, Historia Fryderyka II, króla Prus). Głosił wyższość kultury ang. uzasadniając racje brytyjskiego imperializmu, popierał niewolnictwo, rozbiory Polski traktował jako akt dziejowej sprawiedliwości (co było w dużym stopniu wynikiem apologii Fryderyka II). Pomimo kontrowersyjności poglądów perswazyjność jego stylu do dziś budzi podziw czytelników.