(1909-11, wyd. 1972)
pierwsza powieść S. I. Witkiewicza. Jej akcja rozgrywa się w środowisku artystów. Pierwowzorem Bunga jest autor, demonicznej kobiety - aktorka I. Solska (inne postacie też łatwe do zidentyfikowania). Bungo - nieudany artysta (malarz i pisarz) - szuka samowiedzy, wciąż zadaje pytania o sens swego istnienia. Przekonania sprawdza w intensywnym doznawaniu życia, erotyce, cielesności. Ciągle ponosi porażki. Wydaje się mu, że jedyną wartością jest sztuka, ale i ona zawodzi: odrodzony z upadków i wierzący w trwałość odrodzenia Bungo ulega wypadkowi - ślepnie i w konsekwencji popełnia samobójstwo. Groteskowość ujęcia tematu pogłębia pragnienie odnalezienia trwałych wartości.
- WITKIEWICZ, Stanisław Ignacy, ps.(...)