(1761-1825)
słynny podróżnik i orientalista, pisarz, historyk - pionier badań hist. i archeol. nad Słowiańszczyzną. Podczas studiów w Szwajcarii i Francji, a potem pobytu w Paryżu (1785-87) zafascynował się kulturą franc. i ideami oświecenia. Po powrocie, jako poseł na Sejm Wielki, stał się ich rzecznikiem. Założył Drukarnię Wolną (1788-92), by swobodnie głosić swe poglądy. Wychodziły z niej gł. radykalne teksty publicyst. W l. 1793-96 przebywał w Niemczech, w 1798-1805 gł. w Petersburgu, potem zamieszkał we własnym majątku. Odbył liczne podróże, m.in. do Egiptu, Maroka, Turcji, Chin - jako kierownik ekipy naukowej poselstwa ros. (dotarł tylko do Mongolii). Członek Tow. Przyjaciół Nauk (1803), członek honorowy petersburskiej Akademii Nauk (1806). Fascynująca i ekscytująca osobowość: jako pierwszy Polak latał balonem, wygłaszał opinie będące mieszaniną różnych poglądów, nosił strój na poły polski, na poły czerkieski, towarzyszył mu "eks-konfederat barski na jedno oko ślepy, z kozacka ubrany". Pisał tylko po franc. Autor licznych relacji z podróży i komedii Parady, napisanej dla sceny dworskiej w Łańcucie i tam wystawionej (1792); 6 jednoaktówek, napisanych błyskotliwym, pełnym kalamburów językiem, w sposób ironiczny lub parodystyczny wykorzystujących znane konwencje teatr. - gł. komedię dell'arte. Najważniejszym dziełem P. jest Rękopis znaleziony w Saragossie - powieść orientalna, największe osiągnięcie lit. europ. w tej dziedzinie.
- Potocki Jan, (1761-1815)
- POTOCKI, Jan, hrabia (1761-1815)...
- CHODKIEWICZ Jan Karol, (1560-1621)