najobszerniejszy utwór rel. J. Kochanowskiego (150 psalmów podzielonych na 5 ksiąg); dedykowany P. Myszkowskiemu; wyd. 1579 r. w Drukarni Łazarzowej. Próba zmierzenia się z psalmami Dawida, uznawanymi w renesansie za największe osiągnięcie w dziedzinie liryki. Pierwsza w lit. pol. parafraza tekstu bibl. (wcześniej: wierne tłum.). Kochanowski korzystał z wiernego przekł. J. Lubelczyka (1558) i z Biblii brzeskiej. Za tekst podstawowy uznał Wulgatę (tytuły psalmów). P. D. jest jednak dziełem oryginalnym (brak bezpośredniego pierwowzoru). Podmiot lir. - król Dawid przemawia w nim jako władca, wódz, nieszczęśliwy ojciec, grzesznik i pokutnik, a przede wszystkim jako poeta uwikłany w konflikt z Bogiem, ludźmi i sobą. Efektem tych ról jest niezwykła skala uczuć w psalmach. Poeta-tłumacz, świadom konieczności bycia wiernym oryginałowi, ale również pragnący swobody twórczej (pisał o tym w liście do S. Fogelwedera), stworzył dzieło o niezwykłej urodzie poet. (bogactwo określeń synonimicznych, epitetów, rytmika stroficznego wiersza sylabicznego zastępująca rytmikę oryginału, opartą na paralelizmie składniowym). Zaprezentował postawę bliską koncepcjom Erazma z Rotterdamu: humanizm chrześc. (określenie J. Ziomka), szukający zgody między systemami teol.-filoz., właściwymi kulturze śródziemnomorskiej. Połączenie elementów religijności starotestamentowej, antycznej (epitety typu: władogromy Pan, różanoręka zorza) i chrześc. (zbliżenie obrazu Boga do Chrystusa) stało się źródłem popularności P. D. w renesansie. Wszystkie Kościoły w Polsce uznały dzieło za zgodne z zasadami wiary. W 1580 r. M. Gomółka napisał muzykę do psalmów J. Kochanowskiego.
Psałterz Dawidów
Literatura polska