(1977)
zbiór esejów Cz. Miłosza rozwijających tezę o ocalającej roli kultury w świecie zach. cywilizacji, w którym zawiodły nauka, religia, polityka, a człowiek nie potrafi uzasadnić sensu swojego istnienia (wpisane w jego życie cierpienie i śmierć pozbawiają go wiary w ład i logikę bytu). Tylko kultura dostarcza mu niezbędnych do życia "odniesień i orientacji". Tytuł zbioru zaczerpnął Miłosz od ang. poety, W. Blake'a: Ulro - kraina duchowych cierpień. Tłem do rozważań o E. Swedenborgu, W. Blake'u, O. Miłoszu, A. Mickiewiczu, F. Dostojewskim są fragm. poświęcone J. Przybosiowi (wierzącemu w cywilizację), S. I. Witkiewiczowi (twórcy katastroficznej wizji przyszłości, pozbawionej kultury duchowej i indywidualizmu) i W. Gombrowiczowi (widzącemu szansę człowieka w osiąganiu coraz większej samoświadomości). Refleksji ogólnej towarzyszy autorefleksja (książkę otwierają wspomnienia z dzieciństwa i wyznania osobiste autora). Z. U. jest próbą wskazania szansy dla współcz. cywilizacji.
- kabalistyka, wlit. zbiór topiki judaistycznej...
- SWEDENBORG, Emanuel, właśc. Svedberg...
- topika judajska, wykształciła pol.(...)