wmit. gr. dzikie potwory, pół ludzie, pół konie; synowie Iksjona i chmury stworzonej przez Zeusa na podobieństwo Hery, której pożądał Iksjon. Górna część ciała c. była ludzka, dolna końska, żyły wgórach ilasach Tesalii, miały dzikie obyczaje, żywiły się surowym mięsem, upijały winem, porywały kobiety, dokonywały dzikich igwałtownych napadów, np. podczas wesela Pejritoosa zHippodamią próbowały zgwałcić Hippodamię, wywiązała się walka, wczasie której Lapitowie pod wodzą Pejritoosa iTezeusza pokonali c. Wielokrotnie przeciwko c. walczył Herakles. Dwa c., Chejron iFolos, zachowywały się inaczej, miały inne pochodzenie, były uczynne, gościnne, nie stosowały przemocy, często wychowywały gr. herosów. Do naszych czasów zachowały się rzeźby: Walka centaurów zLapitami na zach. przyczółku świątyni Zeusa na Olimpie (1. poł. V w. p.n.e.), płaskorzeźba na zach. fryzie Tezejonu wAtenach (2. poł. V w. p.n.e.); freski zPompejów (Iw. n.e.). Artyści nowożytni przedstawiający c. to: Michał Anioł, J.Pradier, R. Begas, A. Rodin, P.P. Rubens, A. Bcklin, P.Picasso. Wlit. c.zainspirowały m.in. M. Babitsa Walka centaurów (1992), J. Updike’aCentaur (1963).
centaury
Literatura powszechna