(1874-1946)
amer. powieściopisarka i eseistka. Kształciła się w USA w Radcliffe College, gdzie pod kierunkiem W. Jamesa studiowała psychologię; rozpoczęła też naukę na wydziale medycyny Uniwersytetu Johna Hopkinsa. W 1903 r. przeniosła się do Paryża, gdzie do 1912 r. mieszkała z bratem Leo, krytykiem i kolekcjonerem sztuki, później z Alice B. Toklas, która towarzyszyła pisarce aż do śmierci. W domu przy rue de Fleurus S., zafascynowana awangardą malarską, zwłaszcza kubizmem, przyjmowała P. Picassa i H. Matisse’a , a także pisarzy, E. Hemingwaya, E. Pounda, T. S. Eliota, F.S. Fitzgeralda i in. Napisała ponad 40 książek, w których eksperymentowała nad poszerzeniem możliwości języka lit.; stosowała zasadę "ciągłej teraźniejszości" (unikanie wybiegania w przyszłość i cofania się w przeszłość), wykorzystywała technikę filmową, polegającą na rytmicznych powtórzeniach w miejsce opisów (słynne zdanie "Róża jest różą jest różą jest różą"), zerwała z interpunkcją, unikała przymiotników i rzeczowników, wprowadzając wielkie ilości czasowników, co służyć miało podkreśleniu ruchu, praktykowała pisanie automatyczne pod wpływem rozproszenia uwagi. Swoje teorie lit. i rozważania o istocie twórczości zawarła w kilku zbiorach esejów, m.in. Kompozycje jako wyjaśnienie (1926), Jak pisać (1931), Narracja (1935) oraz w traktatach na temat tożsamości człowieka Geograficzna historia Ameryki (1936) i Czworo w Ameryce (1947). Do najważniejszych utworów beletrystycznych w dorobku S. należą: pierwsza autobiograficzna powieść Q.E.D. (Quod Erat Demonstrandum, 1903), Dwoje. Gertrude Stein i jej brat (1951), "portrety" literackie Picasso (1939) i Trzy żywioły (1909), pisane 10 lat dzieło Jak powstawali Amerykanie (1925), Autobiografia Alicji B. Toklas (1933), Autobiografia każdego z nas (1937), hermetyczne powieści z pogranicza gatunku Lucy Church serdecznie (1930), Ida. Powieść (1941), Powieść podziękowań (1958) i in. W dziejach literatury S. zapisała się nie tylko jako pisarka i teoretyk lit., ale także osobowość, która odegrała niepoślednią rolę w kształtowaniu talentów młodych pisarzy amer. "straconego pokolenia" (określenie jej autorstwa). Ostatnie słowa wypowiedziane tuż przez śmiercią pisarka skierowała do panny Toklas, brzmiały one: "Jaka jest odpowiedź?", wobec braku reakcji swojej towarzyszki dorzuciła: "Jakie jest pytanie?"