– kompromis, dzięki któremu zażegnano poważny kryzys polityczny wynikający z propozycji zmian finansowania Wspólnej Polityki Rolnej. W 1965 Rada Unii Europejskiej przedstawiła propozycję reformy Wspólnej Polityki Rolnej, która zapewnić miała większy udział środków własnych w finansowaniu polityki. Napotkała ona jednak silny opór Francji (największego beneficjanta tej polityki), która w formie protestu opuściła posiedzenie Rady i przez siedem miesięcy blokowała jej prace, stosując politykę „pustego krzesła”. Z inicjatywy Francji spór został rozwiązany na posiedzeniu Rady Ministrów w 1966 w Luksemburgu, na którym zawarto kompromis (zwany k.l.) zakładający, że w przypadku, gdy w grę wchodzą żywotne interesy danego państwa, debata na forum Rady Unii Europejskiej dotycząca danego zagadnienia kontynuowana jest do momentu osiągnięcia jednomyślności. W związku z tym, że stwarzał on duże możliwości blokowania procesu decyzyjnego przez państwa członkowskie, w 1987 po wejściu w życie Jednolitego Aktu Europejskiego, zaprzestano jego stosowania, wprowadzając w wielu dziedzinach zasadę głosowania większościowego.
- proces luksemburski, – właśc. Europejska...