– pierwsza dziedzina z zakresu Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, dla której stworzono podstawy prawne współdziałania państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w postaci Konwencji o współpracy administracji celnych, podpisanej 7 września 1967 w Neapolu. W traktacie z Maastricht wszelkie aspekty w.c., zarówno karne, jak i pozakarne, były traktowane jako element międzyrządowej współpracy w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Na podstawie traktatu z Amsterdamu w zakres kompetencji Wspólnoty Europejskiej została włączona w.c. o charakterze pozakarnym. Wiąże się ona z zagadnieniami z dziedziny wspólnej polityki handlowej, lecz także z zasadami przekraczania granic zewnętrznych Unii Europejskiej przez jej obywateli oraz obywateli państw trzecich. Problematyka związana z funkcjonowaniem służb celnych w sferze pozakarnej uległa zatem uwspólnotowieniu, w związku z czym w ramach pierwszego filaru UE Rada Unii Europejskiej podejmuje działania służące wzmocnieniu w.c. między państwami członkowskimi oraz między nimi a Komisją Europejską. Działania te nie mogą jednak naruszać stosowania prawa karnego państw członkowskich ani ich systemów wymiaru sprawiedliwości. W.c. o charakterze karnym pozostała natomiast przedmiotem współpracy międzyrządowej państw członkowskich UE w ramach jej trzeciego filaru. Narodowe służby celne są zaangażowane w walkę z transgraniczną przestępczością zorganizowaną. W niektórych państwach członkowskich służby celne są jedynie agencjami granicznymi, w innych natomiast mają znacznie większe kompetencje – są organami odpowiedzialnymi za kontrolę przestrzegania prawa z uprawnieniami w zakresie ścigania karnego. Na poziomie UE podejmowane są działania, które mają przyspieszyć i uczynić efektywniejszą współpracę narodowych służb celnych, przede wszystkim chodzi tu o wymianę informacji (z wykorzystaniem Systemu Informacji Celnej i bazy danych o śledztwach w sprawach celnych) oraz wzajemną pomoc w sprawach karnych związanych z przestępczością transgraniczną na podstawie konwencji z 1997 o wzajemnej pomocy i współpracy między administracjami celnymi państw członkowskich (tzw. konwencji Neapol II).
- System Informacji Celnej, – jeden z trzech systemów...
- współpraca policyjna w Unii Europejskiej, – jej początki sięgają...
- UNIA EUROPEJSKA, organizacja międzynarodowa...