Lew D., właśc. Lejba Bronstein (1879-1940)
polityk radziecki; od 1897 związany z ruchem rewolucyjnym, 1898 aresztowany i skazany na zesłanie; 1902 uciekł do Londynu, gdzie nawiązał kontakty z Plechanowem, Martowem i Leninem; w czasie rozłamu w socjaldemokracji ros. opowiedział się po stronie mienszewików i zdecydowanie występował przeciw Leninowi; w czasie rewolucji 1905 przew. Rady Delegatów Robotniczych w Petersburgu, po jej zdławieniu skazany na dożywotnie zesłanie ponownie uciekł za granicę; 1906 sformułował swoją koncepcję rewolucji permanentnej (trockizm); do Rosji powrócił po rewolucji lutowej i wstąpił do partii bolszewickiej; wybrany czł. KC i przew. Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych był jednym z organizatorów październikowego powstania zbrojnego odgrywając ważną rolę w zdobyciu władzy przez bolszewików; w rządzie radzieckim był pierwszym komisarzem ludowym (ministrem) spraw zagr., stanowiska ustąpił na skutek kontrowersji wokół pokoju brzeskiego poświęcając całą energię organizowaniu Armii Czerwonej jako ludowy komisarz spraw wojskowych i morskich (1918-1924); poparł politykę NEP, ale po śmierci Lenina - wskazując na konieczność walki z biurokracją partii i kwestionując możliwość budowy socjalizmu w jednym kraju - znalazł się w konflikcie ze Stalinem, który korzystając ze wsparcia Zinowiewa i Kamieniewa doprowadził do pozbawienia T. wszelkich funkcji partyjnych i rządowych; 1927 wyrzucony z partii, 1928 zesłany do Ałma-Aty, 1929 wydalony z ZSRR; poprzez Turcję, Francję, Norwegię dotarł w końcu (1937) do Meksyku, jedynego kraju, który zgodził się mu udzielić azylu. Okres wygnania T. był czasem wytężonej pracy pisarskiej; bronił swojej roli w dziejach rewolucji (Moje życie, Historia rewolucji bolszewickiej), ostro atakował Stalina i jego politykę broniąc jednocześnie ZSRR jako państwa i będąc przekonany, że stalinizm jest tylko przejściowym termidoriańskim epizodem. Swoich zwolenników w ruchu robotniczym zjednoczył 1938 w IV Międzynarodówce. Zginął w Meksyku, zamordowany przez agenta NKWD.
ROSYJSKA WOJNA DOMOWA, KIROW, ZWIĄZEK SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH, ZINOWIEW, TROCKIZM, KAMIENIEW, MIĘDZYNARODÓWKA IV, STALIN, REWOLUCJA PAŹDZIERNIKOWA, BRONSTEIN
- Trocki Lew Dawidowicz, właśc. L.D. Bronstein, (1879-1940)
- Trocki Lew D., właśc. L. Bronsztejn, (1879-1940)
- TROCKIE JEZIORA, grupa połączonych ze...