Josif W., właśc. Dżugaszwili Josif Wissarionowicz, ps.: Soso, Koba, Stalin (1878-1953)
rosyjski rewolucjonista pochodzenia gruzińskiego, aktywny uczestnik rewolucji 1905 i przewrotu październikowego 1917, działacz partyjny (od 1898 w SDPRR, od 1903 we frakcji bolszewickiej, od 1912 w KC SDPRR(b), od 1922 sekretarz generalny RKP(b)), polityk (1941-53 premier), wojskowy (od 1941 ludowy komisarz obrony, czyli minister spraw wojskowych, od 1943 marszałek, od 1945 generalissimus), pisarz polityczny; wybitny i zbrodniczy twórca radzieckiej formy realnego socjalizmu i radzieckiego imperium, zdolny popularyzator swoiście pojętej wersji marksizmu i nauk Lenina; szef partii komunistycznej w ZSRR i lider międzynar. ruchu komunistycznego; patronował kolektywizacji rolnictwa, industralizacji kraju, wielkim czystkom politycznym, represjom wobec własnego społeczeństwa i narodów uzależnionych oraz systemowi gułagów; odpowiedzialny za fizyczne wyniszczenie opozycji wewnętrznej, zagładę własnej kadry oficerskiej w przededniu wojny z Hitlerem, zamordowanie polskich jeńców wojennych, klęski militarne w początkowej fazie wojny radziecko-niemieckiej, sowietyzację państw Europy Środk. i Wsch. i nadanie im satelickiego charakteru; w walce o sukcesję po Leninie wykazał się umiejętnościami taktycznymi i brakiem skrupułów, eliminując kolejno rywali: Trockiego, Zinowiewa, Kamieniewa, Bucharina i Rykowa; na drodze do jedynowładztwa nie cofnął się przed zabójstwem S. Kirowa, gdy ten na XVII Zjeździe pokonał go w sfałszowanym później głosowaniu, i - następnie - przed wymordowaniem całej elity partyjnej podczas wielkiej czystki pod koniec lat 30.; mimo pochodzenia gruzińskiego był szowinistą i imperialistą wielkoruskim, twórcą niespotykanego w dziejach kultu własnej osoby; podporządkował całą politykę przygotowaniom do konfliktu światowego, czemu służyły zarówno przebudowa gospodarki i stosunków społ., system terroru wewnętrznego, propaganda, a nawet nieoczekiwany traktat Ribbentrop-Mołotow; 1941 zlekceważył meldunki o przygotowaniach Wehrmachtu do napaści na ZSRR; podczas wojny ujawnił niewątpliwy talent dyplomatyczny i na spotkaniach Wielkiej Trójki z Rooseveltem i Churchillem potrafił przeforsować swoje interesy; na konferencjach w Teheranie, Jałcie i Poczdamie wywarł decydujący wpływ na ich postanowienia, co nadało powojenny kształt podzielonej Europie i ugruntowało mocarstwową pozycję Związku Radzieckiego na kolejne dziesięciolecia; podbudował ją, kładąc nacisk na rozwój techniki rakietowej i atomistyki, przy jednoczesnej kontynuacji szykan i represji; stworzony przezeń system był straszliwą i nieopłacalną ceną, jaką zapłaciła zacofana Rosja za stanie się na kilka dziesiecioleci supermocarstwem.
PROCES SZESNASTU, DŻUGASZWILI WISSARIONOWICZ, GOTTWALD, AZERBEJDŻAN, POLSKI PAŹDZIERNIK 1956, NADBUDOWA, KOMUNISTYCZNE BIURO INFORMACYJNE, SOSO, ZBRODNIE SOWIECKIE W POLSCE, ZINOWIEW
- Stalin Józef Wissarionowicz, właśc. Iosif Dżugaszwili, (1878-1953)
- Stalin Josif W., właśc. J. Dżugaszwili, (1878 - 1953)
- PIK STALINA, .