Włodzimierz, właśc. Władimir Iljicz Uljanow (1870-1924)
rewolucjonista rosyjski, ideolog ruchu komunistycznego; urodził się w Symbirsku, studiował prawo na uniw. w Kazaniu, 1887 za udział w rewolucyjnym ruchu studenckim relegowany z uczelni; po ukończeniu studiów jako ekstern uniw. w Petersburgu osiedlił się w tym mieście, usiłując stworzyć ogólnorosyjską partię marksistowską. 1895 aresztowany, 1897 zesłany do wsch. Syberii, gdzie napisał Rozwój kapitalizmu w Rosji. 1900 po powrocie z zesłania zorganizował ogólnorosyjskie pismo marksistowskie i napisał pracę Co robić?, skierowaną przeciw teorii żywiołowego rozwoju ruchu robotniczego i postulującą stworzenie kadrowej partii "zawodowych rewolucjonistów". Po rozłamie w szeregach socjaldemokracji ros. stanął na czele frakcji bolszewików, polemizował z rewizjonizmem i kantyzmem (Materializm a empiriokrytycyzm). 1912-14 przebywał w Krakowie i pod Poroninem, gdzie redagował , kierując z zagranicy ruchem bolszewików w Rosji. Po wybuchu I woj. świat. do Szwajcarii, gdzie starał się skupić antywojenne odłamy socjaldemokracji głosząc hasło przejścia od wojny imperialistycznej do wojny domowej. Po rewolucji lutowej powrócił (przewieziony przez Niemców) do Rosji ogłaszając w Tezach kwietniowych plan przejścia od rewolucji demokratyczno-burżuazyjnej do socjalistycznej; X 1917 stanął na czele bolszewickiego przewrotu (rewolucja październikowa), po którym został przewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych (premierem), zdobywając faktycznie dyktatorską władzę (I 1918 bolszewicy rozpędzili nowowybrany parlament, gdyż nie uzyskali w nim większości). 1918 ciężko ranny w zamachu terrorystki z partii eserowców, nigdy już nie odzyskał zdrowia. 1919 z jego inicjatywy powstała Międzynarodówka Komunistyczna, w polemice z radykałami wśród bolszewików (Dziecięca choroba lewicowości w komunizmie) zdołał przeforsować zasady nowej polityki ekonomicznej (NEP). 1922 na jego wniosek utworzony został Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) - państwo, za którego twórcę powszechnie go uważano, otaczając po śmierci parareligijnym kultem (Mauzoleum Lenina).
REWOLUCJA SOCJALISTYCZNA, LENINA MAUZOLEUM, KOMUNIZM WOJENNY, ŁUNACZARSKI, , ZGROMADZENIE USTAWODAWCZE ROSJI, REWIZJONIZM, PROCESY POLITYCZNE W ZSRR, NOWA EKONOMICZNA POLITYKA, PLECHANOW
- lenin, od nazwiska komunistycznego...
- LENIN, pierwszy o napędzie...
- Lenin Włodzimierz Ilicz, właśc. W.I. Ulianow, (1870-1924)