najstarsze zabytki pochodzą z czasów prehist.: reliefy kamienne, ceramika i budowle megalityczne np. w płd. Anglii, k. Salisbury Stonehenge (2. połowa II tysiąclecia p.n.e., dwa koncentryczne kręgi bloków kamiennych) i Avebury (1. połowa II tysiąclecia p.n.e.); od III w. p.n.e. rozwijała się sztuka celtycka; z czasów rzym. zachowały się resztki budowli i murów obronnych, pozostałości Muru Hadriana oraz mozaiki. W czasach anglosaksońskich (VI-VIII w.) powstawały bazyliki chrześc. i charakterystyczne kamienne krzyże bogato rzeźbione, wznoszone w świętych miejscach (Ruthwell, Newcastle), także iluminowane rękopisy. Po najeździe Normanów w XI w. powstawały budowle sakralne i świeckie w tzw. stylu normandzkim (lokalne przetworzenia stylu romańskiego), np. opactwo St. Albans, Jedburgh w Szkocji, kaplica św. Jana w londyńskim Tower; sklepienie krzyżowo-żebrowe pojawiło się w katedrze w Durham wcześniej aniżeli we Francji (1093). Gotyk dotarł do Anglii za pośrednictwem cystersów; pierwszą gotycka budowlą była wsch. część katedry w Canterbury (1175-85); ang. gotyk dzieli się na: 1. wczesny - early english (katedry w Wells, 1180; Lincoln, 1192; zamki Tower w Londynie, Colchester, Rochester, Dover), 2. styl ozdobny - decorated style (koniec XIII w. - 2. poł. XIV w.), stosowano łuki wklęsło-wypukłe, tzw. ośle grzbiety w arkadach i maswerkach okien, bogatą dekorację wnętrz, zwł. wzory liściaste (wsch. części katedry w Bristolu i Wells); styl dekoracyjny reprezentują też ażurowe przegrody pomiędzy chórem a nawą gł. (katedra w Lincoln), nagrobki, stalle, 3. styl pionowy - perpendicular style (1330-ok. 1550), charakteryzowało wyraźne podkreślenie pionów, smukłe podpory o pionowym podziale, wielkie okna, sklepienia sieciowe, gwiaździste, wachlarzowe i in. o bogatym rysunku (chór katedry w Gloucester, 1337-57, kaplica Kings College w Cambridge, 1450-1515, kaplica Henryka VII w Westminster, 1502-12); rozwija się rzeźba nagrobna i ołtarzowa, malarstwo ścienne i miniaturowe, sztuka witrażowa. Formy renesansowe przyniesione w XV w. przez artystów flamandzkich i niem. zmieszane z późnym gotykiem ang. utworzyły styl Tudorów (pałac Hampton Court pod Londynem, XVI w.); równocześnie istniał styl elżbietański, związany z panowaniem królowej Elżbiety I, będący wczesną formą renesansu w architekturze świeckiej i meblarstwie (pałac Windsor, kolegia w Oxfordzie). W XVII w. przyjął się klasycyzujący renesans palladiański, gł. przedstawiciele: I. Jones (pałac Whitehall), J. Webb, Ch. Wren (katedra św. Pawła w Londynie), J. Gibbs (kośc. St. Martin in the Fields w Londynie). W XVI i XVII w. malarstwo tworzyli gł. artyści obcy, goszczący na londyńskim dworze (H. Holbein młodszy, P. Lely, A. van Dyck). Barok zaznaczył się tylko przelotnie w architekturze pałacowej. Ok. 1715-20 narodziła się koncepcja malowniczego ogrodu krajobrazowego, gł. ich twórcą był W. Kent. Od 1730 w architekturze panował klasycyzm, działali: R. Boyle, W. Chambers, bracia Adam; na wysokim poziomie stało meblarstwo (T. Chippendale), sztuka dekoracji wnętrz (bracia Adam). W XVIII w. powstała ang. szkoła malarstwa ze znakomitymi portrecistami (W. Hogarth, J. Reynolds, T. Gainsborough, G. Romney, T. Lawrence) i pejzażystami (R. Wilson, J. Crome, J. Cotman, J. Constable, R.P. Bonington, W. Turner); rozwija się malarstwo akwarelowe. Za królowej Wiktorii powstał styl zw. wiktoriańskim (1830-1900), który charakteryzowało naśladownictwo dawnych stylów (neoklasycyzm, neogotyk, styl staroangielski), powstały m.in. British Museum (wzorowane na Erechtejonie ateńskim, R. Smirke), Parlament w Londynie (neogotyk, Ch. Barry). Równocześnie pojawiły się nowatorskie konstrukcje inż. z żelaza i szkła, np. Kryształowy Pałac (Cristal Palace) wzniesiony w Londynie przez J. Paxtona z okazji Wielkiej Wystawy Przemysłowej 1851, dworce King's Cross i Paddington w Londynie, budynki przemysłowe, mosty i wiadukty. Aby sztuka nie została unicestwiona przez maszyny powstał ruch artyst. Arts and Crafts, zw. też morrisowskim, od jego przywódcy W. Morrisa (malarza, twórcy sztuki użytkowej i poety); jego przedstawiciele (Ph. Webb, N. Shaw) nawiązywali do tradycji, dążyli do odrodzenia się rzemiosła. W początkach XX w. wyróżniała się secesyjna twórczość Ch.R. Mackintosha (architektura, dekoratorstwo wnętrz, meble); w rzeźbie twórczość H. Moore'a; w malarstwie zaznaczył się nurt impresjonistyczny (P.W. Steer, W.R. Sickert, W. Nicholson), ekspresyjno-surrealistyczny (J. Piper, P. Nash, F. Bacon), abstrakcyjny (B. Nicholson, V. Pasmoor). Modernizm w architekturze przyjął się dopiero w latach 30. XX w. W dziedzinie architektury w 2. poł. XX w. wyróżnia się twórczość J. Stirlinga, N. Fostera, R. Rogers'a, którzy działają oprócz Anglii, także w innych krajach.
TATE GALLERY, BLAKE William, BURLINGTON Richard Boyle, WIKTORIAŃSKI STYL, THORNHILL, NATIONAL GALLERY, FLAXMAN John, RICHARDSON, TUDORÓW STYL, REYNOLDS
- ANGIELSKI TEATR, początki średniowiecznego...
- angielski erotyzm, teoria, że przyczyną...
- IRLANDZKA SZTUKA, najstarsze zabytki na...