Józef Maria (1776-1853)
polski filozof, matematyk, wynalazca, muzykolog, ekonomista, kapitan insurekcji kościuszkowskiej, oficer sztabu Suworowa, twórca "filozofii absolutnej" zwanej też mesjanizmem; od 1800 obywatel franc., tworzył we Francji i pisał w j. franc. Sportretował go Balzac w Poszukiwaniu absolutu. H.-W. utrzymywał, że 15 VIII 1803 odsłoniła mu się tajemnica absolutu. Z przeświadczenia o poznawczej dostępności absolutu wynikało, że da się usystematyzować całą wiedzę o rzeczywistości w formie schematów, tablic i wzorów, co wpływa na niezwykle powikłany styl wykładu myśli H.-W. W dziejach ludzkości wyróżnił trzy ery: celów względnych, pośrednich i absolutnych. Gł. rolę w ukoronowaniu dziejów miała odegrać Słowiańszczyzna, pod warunkiem pojednania Rosji (reprezentującej prawo boskie) z Polską (nosicielką idei praw człowieka). Idee H.-W. wpłynęły na polskich romantyków (choć on sam uważał, że Mickiewicz nazywając się mesjanistą kompromituje doktrynę popełniając plagiat). Bezsporne są zdobycze H.-W. jako matematyka. Najciekawszy pomysł H. - metoda rozwijania funkcji w szereg cifi, gdzie f1, f2, ... funkcje znane wcześniej, a ci - współczynniki liczbowe. Najważniejsze jego prace dotyczą teorii równań różniczkowych i analizy. W 1882 T. Muir nazwał wyznaczniki, których H.-W. używał do obliczania współczynników szeregu funkcyjnego wronskianem. Przed II woj. świat. istniał w Polsce Inst. Mesjanistyczny (J. Braun, Cz. Jastrzębiec-Kozłowski), który powstał w celu przekładu i propagandy idei H.-W. Miał on też wielu zwolenników poza Polską. Gł. dzieła: Mesjanizm (t. I Prodrom mesjanizmu albo filozofii absolutnej, t. II Metapolityka), Philosophie des mathematiques, Philosophie de l'infini, Reforme absolue du savoir humain, Philosophie absolue de l'histoire.
- WROŃSKI-HOENE, Józef Maria
- mesjanizm, (gr. messias , od hebr.ma-sziach...
- ZET, dwutygodnik społ.-kult.(...)