August (1893-1970)
rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych polskich artystów XX w.; studiował we Fryburgu i Heidelbergu (prawo, ekonomię, filozofię); podczas I woj. świat. pracował w Berlinie w pracowni kamieniarza i snycerza, potem u rzeźbiarza J. Wackerle, który uczynił go swoim asystentem w Kunstgewerbeschule w Berlinie, a następnie w Monachium; po ślubie z światowej sławy tancerką Ritą Sacchetto mieszkał w Wiedniu, Monachium, od 1918 w Zakopanem; od 1923 przebywał gł. we Francji (1937 Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu); 1935-39 przyjeżdżał często do Polski, do odziedziczonego po ojcu majątku Jabłoń, gdzie urządził swoją pracownię; 1940-55 w Brazylii, prowadził kursy rzeźbiarstwa w Escuola de Bellas Artes w Rio de Janeiro i w So Paulo. Jego twórczość rozpoczyna okres formistyczny 1918-24, tworzył wówczas w drewnie i gipsie, gł. portrety, np. Głowa A. Loosa, Portret L. Zborowskiego (zawierały cechy podobieństwa do modeli, jednak geometryzacja i synteza zbliżały je do abstrakcji), cykl Ich dwoje (przedstawiający splecione ludzkie ciała, był przyczyną skandalu i zamknięcia wystawy w Poznaniu), były to w tym czasie najśmielsze eksperymenty formalne w rzeźbie polskiej. Po 1925 dokonał się w jego twórczości zwrot ku naturze i klasycznym formom; tworzył w kamieniu (marmur, granit, dioryt) liczne akty kobiece, masywne i statyczne, które stanowiły symbol i syntezę sił natury (Natasza, Ewa, Akt, Akt stojącej kobiety); 1943-49 powstał potężny posąg Rhea - W półmroku tego świata, w Brazylii pomniki: F. Chopina w Rio de Janeiro (1944) i A. Chateaubrianda w So Paulo; w okresie 1950-70 rzeźby o tematach rel. (Św. Jan Chrzciciel, Wniebowstąpienie) oraz pomnik kardynała Sapiehy w Krakowie. Autor prac teoretycznych, m.in. Sztuka i substancja; zajmował się też grafiką (okładki i ilustracje do pisma "Zdrój", okładka książki S. Witkiewicza Nowe formy w malarstwie).