(100-44 p.n.e.)
rzym. wódz, mąż stanu ipisarz. Od początku działalności polit. związany ze stronnictwem popularów. Odebrał staranne wykształcenie, studiował wymowę na Rodos uMolona (75/74). Przemówieniem wygłoszonym na pogrzebie ciotki (68), żony Mariusza, zwrócił na siebie uwagę opinii publicznej. W63 r. był kwestorem wHiszpanii; w65 edylem; w62 pretorem; w60 r. zawarł wraz zPompejuszem iKrassusem nieformalne porozumienie, tzw. Itriumwirat; w59 r. został konsulem, w44 stał się jedynowładcą. Jego dążenie do przekształcenia państwa wmonarchię nie zyskało poparcia społecznego. 15 marca, widy marcowe, w wyniku spisku senatorów został zamordowany. C.uznaje się za jednego znajwybitniejszych prozaików imówców rzym.; swoje czyny opisał wtzw. pamiętnikach Owojnie galickiej iOwojnie domowej, pisanych stylem prostym, zwięzłym, bez ornamentyki, wtrzeciej osobie. Nie przetrwały do naszych czasów pisane wjęz. gr. iłac. poezje C., dwa pamflety polit. przeciwko Katylinie Młodszemu irozprawa gramat. De analogia. C.przeprowadził reformę kalendarza, nazywanego obecnie juliańskim. Jako jedna znajwybitniejszych postaci hist. jest bohaterem wielu biografii (np. J. Bocheńskiego Boski Juliusz, A. Krawczuka Gajusz Juliusz Cezar), dzieł lit.: W. Szekspira Juliusz Cezar, P. Corneille’aŚmierć Pompejusza, J.Addisona Katon, Woltera Śmierć Cezara, V.Alfieriego Brutus drugi, G.B. Shawa Cezar iKleopatra (sztuka parodystyczna), atakże serii 9 obrazów A. Mantegny. C. jest autorem słynnych powiedzeń: "Kości zostały rzucone" (Alea iacta est) - słowa wypowiedziane po przekroczeniu Rubikonu (10 I49 p.n.e.); "Veni, vidi, vici" (Przyszedłem, zobaczyłem, zwyciężyłem) - po szybkim zwycięstwie nad Farnacesem wbitwie pod Zelą (2 VIII 47 p.n.e.); "Ity, Brutusie, przeciwko mnie?" - skierowane wchwili zabójstwa do Brutusa, dawnego sprzymierzeńca C.
- CAESAR Caius Iulius,
- Cezar Juliusz, Caius Iulius Caesar, (100-44 p.n.e.)
- CEZAR, Caius Iulius Caesar (ok.(...)