Reklama

JEDNOSTKA MIARY

wartość danej wielkości umownie przyjęta jako równa jedności; służy do mierzenia, czyli porównywania z innymi wartościami tej samej wielkości. J.m. oznacza się za pomocą nazwy oraz symbolu (np. jednostka ciśnienia: paskal, Pa). J.m. dzieli się na podstawowe, tj. j.m. kilku wybranych niezależnych wzajemnie wielkości (wielkości podstawowe), które przyjmuje się za wyjściowe w budowie tzw. układu jednostek miar, oraz pochodne, określane na podstawie związków tych wielkości z wielkościami podstawowymi (np. jednostki podstawowe: sekunda i metr, jednostka pochodna - prędkości - metr na sekundę, m/sek). Wielkości dotyczące tego samego pojęcia w różnej postaci (np. praca, energia, ciepło) nazywane są wielkościami jednorodnymi i są wyrażane w tych samych jednostkach. Wielkości niejednorodne, lecz wyrażane w tych samych jednostkach (np. praca i moment siły), noszą nazwę wielkości homologicznych. Wzorce jednostek ulegały zmianom w miarę postępów nauki i możliwości pomiarowych. Np. pierwotny wzorzec metra był prototypem wykonanym w Londynie 1889 z platyny i irydu, o długości równej dziesięciomilionowej części ćwiartki paryskiego południka. Już 1895 przyjęto za wzorzec metra (wartością równy poprzedniemu) 1 553 164,13 długości fali czerwonej linii kadmu. 1960 wzorzec metra zdefiniowano w oparciu o długość fali promieniowania izotopu kryptonu 86Kr, obecnie zaś jest nim długość drogi przebywanej w próżni przez światło w czasie 1/299 792 458 sekundy. J.m. nie przypisane do żadnego układu nazywane są pozaukładowymi (np. elektronowolt). Jednostki podstawowe i pochodne uznawane są za główne j.m. Jednostki mniejsze od nich (podwielokrotne) i większe (wielokrotne) noszą nazwę wtórnych j.m. Jednostki wtórne oznacza się za pomocą nazw i symboli jednostek podstawowych z dodaniem odpowiedniego przedrostka do nazwy i odpowiedniej litery do symbolu (np. megapaskal, MPa). Jednostki, których stosowanie jest nakazane lub dozwolone przez prawo, noszą nazwę legalnych j.m. W Polsce obowiązującym z mocy prawa układem j.m. jest od 1 I 1980 układ SI Jednostkami legalnymi w Polsce są też niektóre j.m. spoza układu SI, np: tona (t), litr (l), stopień Celsjusza (oC).

Reklama

Powiązane hasła:

KANDELA, CETNAR, TEX, TERA-, KALORIA, KWINTAL, SZNUR, LUKSOSEKUNDA, JARD, CETNAR

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama