Reklama

Zapolska Gabriela, właśc. Maria G. Janowska zKorwin-Piotrowskich

(1857- 1921)

pisarka, publicystka, aktorka teatrów wKrakowie, Lwowie, wParyżu (1892-94). Współpracowniczka "Gazety Krakowskiej", felietonistka "Słowa Polskiego", recenzentka teatralna prasy krakowskiej. Prowadziła własną szkołę dramatyczną (1902-03) wKrakowie iwędrowny zespół aktorski we Lwowie. Kierownik lit. Teatru Premier. Twórczość lit. Z. rozpoczynają nowele wydane później wtomie Zdziejów boleści (1890), debiutanckie opowiadanie Jeden dzień zżycia róży drukowała w"Gazecie Krakowskiej" (1881). Naturalizm wtwórczości Z. łączy się zzaangażowaniem społ. Walka zmoralnością mieszczańską iukazywanie "nagiej prawdy" służą celom nadrzędnym. Z. demaskuje obłudę, ośmiesza ludzkie przywary, umożliwia krytykę. Jest autorką opowiadań, m.in. Małaszka (1883), nowel, m.in. Akwarele (1885), Menażeria ludzka (1893), oraz powieści, m.in. Kaśka Kariatyda (1885-86), Przedpiekle (1889), Janka (1895), Sezonowa miłość (1904) icd. Córka Tuśki (1907). Pozycje traktujące oprostytucji ijej skutkach to: Oczym się nie mówi (1909) iOczym się nawet myśleć nie chce (1914). Wniektórych sztukach dla teatrów ogródkowych wprowadza na scenę tematykę żyd., np. Małka Szwarcenkopf (wyst. 1897), atakże ripostuje powieścią Antysemitnik (1899). Podejmuje także tematykę patriotyczną, m.in. wmelodramacie Sybir (1899), psychologiczną, m.in. wpowieści Agdy wgłąb duszy wnikniemy (1903). Wybitnym osiągnięciem Z. są satyryczne komedie obyczajowe, m.in. Żabusia (1897), krytykująca kołtuństwo Moralność pani Dulskiej (1906), Ich czworo (1907), Skiz (1909). Utwory te weszły na stałe do repertuaru scen pol., zapewniając ich autorce popularność ipoczesne miejsce wrozwoju pol. dramatopisarstwa.

Reklama

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama