(1864-1925)
powieściopisarz, nowelista, publicysta idramaturg. Współtwórca ipierwszy prezes ZZLP (1920), założyciel pol. oddziału PEN Clubu. Wiersze młodzieńcze ogłaszał wprasie, twórczość lit. rozpoczął Opowiadaniami (1895), m.in. Doktor Piotr, Zmierzch, Siłaczka oraz Rozdziobią nas kruki, wrony (1895). Tematyka twórczości Ż. to niepokój moralno-społ. spowodowany krzywdą izacofaniem, to także problem obowiązku iwyboru moralnego ukazany wkreacji bohaterów walczących ze złem. Utwory Ż. ukazują bohaterstwo wwalkach niepodległościowych, narodziny świadomości społ. iniepokoje światopoglądowe młodego pokolenia, przyjaźnie ipierwsze miłości, np. powieść Syzyfowe prace (1897). Jego głośną powieścią społ. są Ludzie bezdomni (1899), ahist. zczasów napoleońskich Popioły (1904). Temat powstania styczniowego poruszył autor wnoweli Echa leśne (1905) oraz wpowieści Wierna rzeka (1912). Ważne pozycje wtwórczości Ż. to proza poetycka otematyce historiozoficznej, m.in. Sen oszpadzie (1905), Duma ohetmanie (1907), oraz poematy prozą, m.in. Wisła (1918) iPuszcza jodłowa (1925). Pisze także dramaty, m.in. Róża (1909), Ponad śnieg bielszym się stanę (1921), Turoń (1923), Uciekła mi przepióreczka (1924). Kolejne powieści Ż. to społ.-obyczajowe Dzieje grzechu (1908), współczesna autorowi Uroda życia (1912), trylogia Walka zszatanem (1916-19) oraz rozrachunek znadziejami wynikającymi zuzyskanej niepodległości państwa Przedwiośnie (1924). Wostatnim okresie twórczości ukazały się bogate zbiory publicystyki, m.in. Początek świata pracy (1919), Snobizm ipostęp (1923), Bicze zpiasku (1925), wydarzeniem lit. stały się Dzienniki 1882-1891
(t. 1-3 wydany 1953-56).
- Żeromski Stefan, pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla, (1864-1925)