sztuka rozwinięta na terenach Asyrii (płn.-wsch. część Mezopotamii) od pocz. II tysiąclecia do ok. 612 p.n.e.; pozostawała pod wpływem stojącej na wyższym poziomie kulturalnym Babilonii, przyswoiła sobie też elementy sztuki ludów podbitych (Hetytów, Hurytów, Semitów), zachowując jednak własne oblicze, zwł. w architekturze i rzeźbie. Oprócz powszechnej w Mezopotamii gliny, Asyryjczycy stosowali w budownictwie kamień, gł. w postaci okładzin ścian i ortostatów; zachowane pozostałości pierwotnej stol. Aszur z poł. II tysiąclecia p.n.e. to świątynie z dużym dziedzińcem wewnętrznym, prawie każda posiadała zigurat (schodkową piramidę); pałace posiadały liczne pomieszczenia grupowane wokół dwóch dziedzińców, charakterystyczna była wydłużona sala tronowa i kolumnowy przedsionek. Rzeźbę tego okresu reprezentują kamienne posągi władców (o smukłych sylwetkach i starannie wymodelowanych rysach twarzy) oraz kamienne ołtarze kultowe (zachowały się fragmenty) z reliefami przedstawiającymi modlącego się króla. W okresie nowoasyryjskim (1. poł. I tysiąclecia p.n.e.); nowymi siedzibami władców stały się Kalch (Nimrud), Niniwa (Kujundżyk) i Durszarrukin (Chorsabad); w miastach tych pałac i świątynie tworzyły coś w rodzaju cytadeli otoczonej własnym murem obronnym; pałace były zespołami wielu pomieszczeń usytuowanych wokół wielu wewn. dziedzińców; ściany pokrywały malowidła a dolne ich partie były wykładane kamiennymi płytami z reliefami (przedstawiały kompozycje figuralne, np. sceny dworskie, kultowe, batalistyczne); przy portalach stały kamienne posągi zw. lamassu (skrzydlate byki z głową ludzką); z ogromnym znawstwem anatomii i dużą ekspresją przedstawiano zwierzęta (najczęściej na reliefach), np. atakujące lwy, konie w galopie, zaprzężone do rydwanów; charakterystyczne dla sz.a. są kamienne obeliski z pasami reliefów przedstawiających sceny hist. (czarny obelisk Salmanasara III) oraz taśmy metalowe z reliefami wychwalającymi zwycięstwa władców, zdobiące wrota do pałaców i świątyń. Sz.a. wpłynęła na rozwój sztuki Bliskiego Wschodu, zaznaczyła się też w sztuce greckiej.
ANDROKEFALIZM, NINIWA, LOTOS, FRONTALIZM, HIERATYZM, PERSKA SZTUKA, MEZOPOTAMII SZTUKA, KARKEMISZ, RZEŹBA
- HETYCKA SZTUKA, sztuka indoeuropejskiego...
- SUMERYJSKA SZTUKA, działalność artyst.(...)
- ABEL, Pochodzenia hebrajskiego,...