hipotetyczny stan równowagi mas w skorupie ziemskiej; na jej istnienie wskazuje rozkład anomalii grawimetrycznych (geofizycznych): nad oceanami, mimo małej gęstości ich wód, występują anomalie dodatnie; na kontynentach, mimo dodatkowego przyciągania mas skalnych (zwł. na obszarach górskich) - anomalie ujemne; różnice w masie oceanów i kontynentów najprawdopodobniej kompensowane są w głębi skorupy ziemskiej: przyjmuje się, że dno oceanów utworzone jest ze stosunkowo ciężkiej warstwy bazaltów (simy), która pod lądami (tworzącymi warstwę skorupy ziemskiej, zw. sialem - lżejszą od simy) jest cieńsza, więc bryły lądów zgodnie z prawem Archimedesa "zanurzają się" w simie. Teoria J.H. Pratta (1854) uzasadnia i. różną gęstością poszczególnych bloków skorupy ziemskiej; wg G. Airyego (1855) poszczególne bloki skorupy ziemskiej mają tę samą gęstość, ale różnią się grubością - im grubsze bloki, tym głębiej są zanurzone w materiale górnego płaszcza Ziemi. Odciążenie lub obciążenie części skorupy ziemskiej powoduje zaburzenie i., a poprzez dążenie skorupy ziemskiej do stanu równowagi - pionowe ruchy mas skalnych (tzw. ruchy izostatyczne). Na zmiany i. wpływają zmiany ilości wody w oceanach, sedymentacja, erozja, procesy osadowe, ruchy górotwórcze, powstawanie lub topnienie lodowców - np. Skandynawia podnosi się od czasu stopnienia pokrywającego ją niegdyś lądolodu.
- izostazja, zasada równowagi masy...
- ruchy izostatyczne, izostazja.
- subsydencja, powolne obniżanie się...