kultura jastorfska
kultura rozwijająca się od VI w. p.n.e. do przełomu er; jej ludność zamieszkiwała początkowo tereny Jutlandii i dorzecza dolnej i środkowej Łaby, w miarę upływu czasu zasięg J.k. poszerzał się na zachód, południe i wschód (m. in. grupy ludności tej kultury osiedliły się na Pomorzu Zachodnim). Ludność k.J. zajmowała się rolnictwem i hodowlą, zamieszkiwała w nieobronnych osadach, zgrupowanych w wyraźne skupienia, oddzielone od sąsiednich pasami terenu zupełnie nie zasiedlonymi (skupienia te identyfikuje się z siedzibami poszczególnych plemion). Rzymskie źródła historyczne pozwalają na stwierdzenie, iż ludność tej kultury tworzyły plemiona germańskie, najprawdopodobniej był to związek wielu mniejszych plemion, znany jako Swebowie. Około 230 r. p.n.e. rozpoczęła się wielka wędrówka Bastarnów i Skirów z terenów nadłabskich (zajętych przez J.k.) poprzez ziemie polskie na teren Mołdawii. To wydarzenie było pierwszym zarejestrowanym przez źródła pisane przejawem ekspansji ludów germańskich z terenu Europy środkowej i północnej na południe kontynentu. Impulsy ze strony J.k. przyczyniły się, obok wpływu kultury Celtów, do powstania w dorzeczu Wisły i Odry w końcu III w. p.n.e. kultury przeworskiej i oksywskiej.