Romuald (1826-64)
generał, dyktator w powstaniu styczniowym; 1845 wstąpił do armii ros.; uczestnik kampanii węg. i wojny krymskiej; 1862 na własną prośbę zdymisjonowany w randze podpułkownika; w okresie przedpowstaniowym zbliżony do ; w pierwszych miesiącach powstania 1863 dowódca oddziału partyzanckiego w rejonie Kobrynia na Polesiu; VII 1863 przybył do Warszawy i związał się z Rządem Nar. (Wydział Wojny); VIII 1863 mianowany generałem; wyjechał do Paryża z misją nawiązania kontaktów z ugrupowaniami demokratycznymi i emigracją pol. na Zachodzie, w celu uzyskania od nich pomocy dla gasnącego ruchu powstańczego; 17 X 1863 przejął, wobec nieudolności tzw. rządu wrześniowego , kierownictwo powstania; wykluczył jakiekolwiek ustępstwa wobec Rosjan; realizował praktycznie program "czerwonych": zreorganizował pion dowódczy i strukturę oddziałów powstańczych, starał się pozyskać dla powstania chłopów, nawiązał kontakty z rewol.-demokratycznymi ruchami na Węgrzech i we Włoszech; XII 1863 nakazał bezwzględne wykonywanie powstańczych dekretów uwłaszczeniowych (miały je nadzorować specjalne sądy); aresztowany 10/11 IV 1864; w czasie procesu nikogo nie obciążył; stracony na stokach Cytadeli w-wskiej wraz ze współpracownikami.
DYBOWSKI Benedykt, GAŁĘZOWSKI, WASZKOWSKI, RZĄD NARODOWY, DUBIECKI Marian Karol, KRZEMIŃSKI
- TRAUGUTT, .
- Traugutt Romuald, (1826-64)
- WYGLENDA, Jan ps. Traugutt (1894-1973)...