(arch.)
odpowiednio ukształtowany i zabudowany teren otwarty lub specjalny budynek przystosowany do wystawiania dramatów i widowisk; gł. elementami funkcjonalnymi są scena i widownia; stałe t. publiczne powstały w Grecji w X-IV w. p.n.e., składały się z okrągłej sceny zw. orchestra (pośrodku której pierwotnie stał ołtarz), przylegającego do niej z jednej strony budynku zw. skene (w nim garderoby aktorów) i podium służącego do występów aktorom; scenę otaczała z 3 stron wykuta w zboczu górskim amfiteatralna widownia (grecki teatr). T. rzymski był wolnostojącą budowlą z widownią w kształcie regularnego półkola kryjącego wewnątrz poziome korytarze komunikacyjne; scena miała też kształt półkolisty; cały t. można było zakrywać rozpinanym zadaszeniem z płótna (velum). W średniowieczu nie wznoszono specjalnych budynków teatralnych, a przedstawienia odbywały się na podiach i estradach najpierw we wnętrzach kościołów, później na placach lub ulicach. Stałe budowle teatralne zaczęto wznosić na przełomie XVI i XVII w.; pierwsze t. budowano na dziedzińcach książęcych pałaców we Włoszech, na wzór antycznych rzym. (np. zbudowany 1539 przez S. Serlio na podworcu pałacu Porto w Vicenzie). Stałe budowle teatralne powstawały też z końcem XVI w. w Anglii. W XVIII w. ustalił się we Włoszech typ budowli teatralnej w postaci zbliżonej do dzisiejszej; stopniowo rozbudowywane i udoskonalane zaplecza dla aktorów, sale dla widzów (o bogatym wystroju) oraz urządzenia techn. związane z dekoracjami. Z końcem XIX w. wprowadzono scenę obrotową; w XX w. w związku z rozwojem technik poziomego i pionowego transportu całych zestawów dekoracji scenicznych, pojawiły się ogromne boczne i tylne "kieszenie" sceniczne, z których gotowe zestawy wyciąga się na scenę za pomocą systemu wózków; rozbudowały się podscenie, zascenie i nadscenie (sznurownia). Na kształt współcz. obiektów teatralnych wpłynęła idea uzyskiwania zmiennej przestrzeni teatralnej i eliminowania barier architektonicznych i psychicznych pomiędzy sceną a widownią oraz aktorem i widzem; powstały teatry z ruchomymi podestami do gry aktorów i zmiennymi układami widowni (np. Teatr Eksperymentalny University of Miami; Schauspielhaus w Düsseldorfie, Kleines Haus; Théatre Jean Vilar, Vitry, Francja; Arena Stage Theatre, Washington; Stadttheater Münster, Kleines Haus, Niemcy). W 2. poł. XX w. nastąpił wzrost zainteresowania widowiskami plenerowymi i rozwój różnych form amfiteatrów oraz wykorzystywanie t. antycznych.