NEUMY

chorałowa notacja, nota choralis

system znaków notacyjnych służących do zapisu śpiewów liturgicznych w Kościele rzymskokatolickim, bizantyjskim, prawosławnym oraz średniowiecznej monodii świeckiej; pierwotnie n. oddawały ruchy rąk przy kierowaniu śpiewem, dlatego nazywano je n. cheironomicznymi. Najdawniejsze zabytki pochodzą z IX w.; początkowo notowano przy ich pomocy melodie kanoniczne, doskonale znane śpiewakom; rozwój zapisu neumatycznego polegał na stopniowym różnicowaniu się kształtu znaków oraz na dodaniu linii i kluczy, umożliwiających sprecyzowanie wysokości dźwięku; ob. stosowany do zapisu chorału gregoriańskiego.