(1818)
rozprawa Jana Śniadeckiego wydruk. w "Dzienniku Wileńskim" (1819). Polemika z O klasyczności i romantyczności… K. Brodzińskiego m.in. w kwestii czynników pozaracjonalnych i ludowości w sztuce. Gł. przedmiotem ataku uczynił autor romantyzm, który uważał za twór niem. mentalności, zagrażający pol. literaturze. Przeciwstawiał mu klasycyzm. Oskarżał romantyków, że "uorganizowali szaleństwo", fantastykę uznawał za "płód spodlonego nieświadomością i zabobonem umysłu", a patronowi nowego kierunku - Szekspirowi zarzucał "brak sztuki i poloru" (choć nie odmawiał mu talentu). Za wielki grzech romantyzmu - nazwał go "szkołą zdrady i zarazy" - uznawał niszczenie lit. polszczyzny przez wprowadzanie do utworów "języka gminu". Postulował utworzenie trybunału mającego strzec lit. pol. Rozprawa stała się częścią pierwszej w Polsce polemiki pokoleniowej, zwanej walką romantyków z klasykami. Odpowiedzią na tekst Śniadeckiego były m.in. Romantyczność A. Mickiewicza i Niektóre uwagi nad poezją romantyczną M. Mochnackiego.
- POLSKA. LITERATURA. ROMANTYZM, Początki romantyzmu...
- Romantyczność, (1821)
- Śniadecki Jan, (1756-1830)