(1922)
szkic lit. S. Żeromskiego, w którym zawarta została zdecydowanie negatywna ocena rewolucji bolszewickiej, co było powodem zakazu wydawania po wojnie, a nawet pominięcia w edycji zbiorowej dzieł pisarza. Autor przestrzega, że każdy, kto szerzy ideę rewolucji wśród nieuświadomionych, musi przewidywać jej wszystkie skutki, co na ogół jest dość trudne. Przypomina dalej, że moskiewscy reformatorzy zapowiadali dobro i piękno, a rzeczywistość przyniosła przemoc i śmierć. Jego zdaniem "rewolucyjny snobizm" może tylko zagrozić rozwojowi Polski, własna droga postępu powinna prowadzić przez wysiłek i tworzenie, proces zmian stopniowych, a nie niszczenie. Ogląd rzeczywistości dowodzi bowiem, że "w przeciągu jednego roku szybkość postępu polskiego wykonuje bieg nadzwyczajny" - ta myśl miała być tylko potwierdzeniem słuszności poglądów autora.
- ŻEROMSKI, Stefan, ps. Maurycy Zych,...
- futuryzm, (łac. futurus = przyszły)...
- Żeromski Stefan, pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla, (1864-1925)