(1773)
powiastka filoz. D. Diderota, określana także zuwagi na nadrzędny charakter oryginalnej konstrukcji względem treści "antypowieścią". Główną osią dzieła jest dialog, jaki wczasie podróży toczą ze sobą sługa Kubuś ijego pan. Kolejne przygody dostarczają bohaterom tematów do dyskusji, choć większość dysput toczy się wokół fatalizmu Kubusia, który uważa, że "wszystko, co zdarza się nam na ziemi, zarówno dobrego, jak izłego, zostało zapisane wgórze". Choć Kubuś usilnie stara się opowiedzieć historię swojego życia ilicznych miłości, nigdy nie dochodzi do finału, bo za każdym razem pisarz "wchodzi mu wsłowo". Wzbogacając treść anegdotami, satyrycznymi refleksjami iróżnego rodzaju opowieściami, autor ukazuje obraz Francji Ludwika XIV isnuje rozważania oprawach natury, normach społ., sprawiedliwości oraz braku wolności człowieka przyrównywanego do marionetki.
- Diderot Denis, (1713-84)
- oświecenie, - okres wdziejach kultury...