ang. Commonwealth of Nations
forma więzi łączących W. Brytanię z jej dawnymi koloniami, które uzyskały podmiotowość prawną w stosunkach międzynar.; powstała w XIX w. z myślą o osłabieniu narastających dążeń niepodległościowych, z czasem przekształciła się w formę instytucjonalnej współpracy; jako pierwsza status dominium uzyskała 1867 Kanada; po niej (do 1914) przyznano go wszystkim państwom o przewadze ludności białej (Nowa Zelandia, Australia, Związek Płd. Afryki); 1919 na konferencji pokojowej w Wersalu dominia wystąpiły jako samodzielne podmioty prawa międzynar. i wstąpiły do Ligi Nar.; 1922 status dominium zyskała Irlandia, 1926 formalnie proklamowano utworzenie Brytyjskiej W.N., doskonaląc zasady jej funkcjonowania w tzw. Statucie Westminsterskim (1931); po uzyskaniu niepodległości (1947) do Wspólnoty przystąpiły Indie, Cejlon i Pakistan; 1949 formalnie odstąpiono od przymiotnika "brytyjska"; do 1967 odzyskały niepodległość niemal wszystkie kolonie bryt. (także "czarnej" Afryki), wchodząc w skład Commonwealthu. Zasady prawne regulujące istnienie W.N. są niezbyt precyzyjne, symbolem jedności pozostaje monarcha bryt., uznawany za głowę państwa w mniej lub bardziej fasadowy sposób; przynależność do W.N. nie ogranicza w żadnym stopniu podmiotowości prawnej czł. na arenie międzynar., którzy mogą wchodzić w przeciwstawne układy wojskowe czy handlowe; natomiast wewnątrz W.N. kraje reprezentowane są przez tzw. wysokich komisarzy; spoiwem W.N jest też przynależność do strefy funta szterlinga (z wyjątkiem Kanady), zbliżony system prawny oraz zespół wzajemnych preferencji celno-taryfowych; stosowane są wzajemne konsultacje w różnych dziedzinach życia (finansach, handlu, kulturze, nauce), których kulminacją jest doroczne spotkanie premierów W.N.; od 1967 w Londynie działa Stały Sekretariat; obok wymienionych państw do W.N. należą: Jamajka, Papua-Nowa Gwinea, Bangladesz, Kenia, Nigeria, Tanzania, Lesotho, Malezja, Suazi oraz bryt. terytoria zależne; niektóre państwa po uzyskaniu niepodległości nie wstąpiły do W.N. np. Birma (Myanmar), niektóre wystąpiły np. Irlandia, Fidżi, (okresowo także RPA).
- Brytyjska Wspólnota Narodów, utworzona w 1926 organizacja...
- BRYTYJSKA WSPÓLNOTA NARODÓW, Commonwealth of Nations...
- WSPÓLNOTA, termin wprowadzony...