(1505-69)
pisarz, jeden z czołowych przedstawicieli lit. renesansowej, zwany ojcem lit. pol. Od 1525 r. w środowisku humanistycznym dworu magnata A. Tęczyńskiego. Od 1541 wyznawca kalwinizmu, w swoich poglądach polit. popierał szlachecki demokratyzm, czynnie uczestniczył w działalności rel., zakładał zbory i szkoły, brał udział w synodach. Twórczość R. prezentuje różnorodność gatunków lit., m.in. dialogi obyczajowe i polit., moralitety, misteria, dramaty, epigramy, fraszki i traktaty prozą. Przedstawiają one barwną encyklopedię życia obyczajowego współczesnej mu Polski dowodząc, że polszczyzna to nie "język gęsi", ale mowa zdolna wyrazić wszelkie emocje i treści. Proces przemian polit. dążących do reform ustrojowych zwanych egzekucją praw propagował m.in. w dialogu Krótka rozprawa między Panem, Wójtem a Plebanem (1543). Misterium Żywot Jezusa (1545) czy moralitet Kupiec (1549) to przykłady reformacyjnego piśmiennictwa rel.-moralnego. W nagrodę za znakomity przekład prozą z tekstu łacińskiego Psałterza Dawidów (1546) J. von den Campena otrzymał od króla Zygmunta Starego wieś Temerowce. Do szerzenia reformacji przyczynił się także jako autor rel.-moralnych kazań Postylla Pańska (1557) oraz komentarza do biblijnej księgi Apokalipsis (1565). Ważnym dziełem w twórczości R. jest pierwsza w lit. pol. pozycja wyrażająca za pomocą alegorii świecki światopogląd człowieka renesansu: Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego (1558), przeróbka traktatu humanisty z Ferrary, radykała M. Palingeniusa. Żywot człowieka poczciwego, część tomu Źwierciadła (1568) przedstawia idealny obraz życia szlachcica pol. z dozą humorystycznej wyrozumiałości. W dorobku lit. R. są także zbiory satyrycznych epigramatów Zwierzyniec (1562) i fraszek Figliki (1574) oraz proza o wzniosłym charakterze Spólne narzekania wszej Korony na porządną niedbałość naszą.
- REJÓW, miejscowość w , powiat...
- Rej Mikołaj, (1505-69)
- REJ, Szahr-e rej