substancja stanowiąca zbiór atomów o tej samej liczbie atom. (liczbie protonów w jądrze); może być mieszaniną izotopów - atomów różniących się masą atom. (liczbą neutronów w jądrze); tworzy często odmiany alotropowe różniące się liczbą atomów w cząsteczce (np. tlen O2 i ozon O3), lub postacią krystalograficzną, np. odmiany węgla (diament i grafit); w reakcjach jądrowych następuje przemiana jednych p.ch. w inne; każdy p.ch. oznaczony jest odpowiednim symbolem; p.ch. uporządkowane wg liczb atom. z podziałem na grupy i okresy tworzą okresowy układ pierwiastków; spośród 112 znanych do 1996 p.ch. w temp. pokojowej 11 (wodór, azot, tlen, fluor, chlor, hel, neon, argon, krypton, ksenon, i radon) są gazami, 2 (brom i rtęć) cieczami, pozostałe ciałami stałymi; 19 p.ch. (w tym wszystkie gazowe) zalicza się do niemetali; większość p.ch. (90) występuje we wszechświecie - zwykle w postaci związków chem., niektóre także w stanie wolnym (np. tlen, wodór, azot, węgiel, siarka, złoto), a gazy szlachetne tylko w stanie wolnym; pozostałe p.ch. otrzymano w wyniku sztucznych reakcji jądrowych; ostatnim jest p.ch. 118 otrzymany 1999 w Berkeley, USA; pojęcie p.ch. wprowadził 1661 R. Boyle.
- pierwiastek chemiczny, zbiór atomów ojednakowej...
- ZWIĄZEK CHEMICZNY, połączenie chemiczne...
- ATMOFILNE PIERWIASTKI, pierwiastki chemiczne...