miasto na pograniczu Wyżyny Sandomierskiej i Pogórza Iłżeckiego, nad Kamienną (woj. świętokrzyskie, pow. ostrowiecki); 3,2 tys. mieszk. (2003). Do XIV w. pod nazwą Szydłów (Szydłowiec), 1505 prawa miejskie (utracone po powstaniu styczniowym, ponownie od 1962), w XVI w. własność Szydłowieckich, następnie Tarnowskich, Małachowskich; tradycyjny ośr. garncarstwa (1750 August III przyznał garncarzom z Ć. prawo sprzedaży wyrobów w całym państwie); od 1795 w zaborze austr.; od 1807 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Król. Polskim; 1809 J.Małachowski zał. tu manufakturę fajansów i porcelany, 1842 przekształconą w fabrykę porcelany; muzeum ceramiki ćmielowskiej; zamek Szydłowieckiego z pocz. XVI w., późnogotycki kośc. parafialny, pozostałości obwarowań miejskich; w pobliżu stanowisko archeol. (duża neolityczna osada tzw. kultury pucharów lejkowych sprzed ok. 2,7 tys. lat).
- ĆMIELOWSKA CERAMIKA, fajansowe i porcelanowe...
- SERWIS, (kult.)
- Staropolski Okręg Przemysłowy, (współczesny)