ob. Tolmata
jedno z gł. miast historycznej Cyrenajki (na terenie Libii), zał. przez Greków, przejęte przez Rzymian; za panowania Dioklecjana 297 ustanowione stol. prowincji Libya Superior, siedziba biskupstwa; 262 i 365 doświadczone trzęsieniem ziemi; miejsce badań prowadzonych od 2000 przez pol. archeologów z UW, którzy odkryli tu m.in. pałac rzymskiego urzędnika Lucjusza Akcjusza z pocz. I wieku, z mozaikami dionizyjskimi, figuralnymi malowidłami ściennymi, stiukami, kolumnami oraz czytelnym układem architektonicznym; w trakcie odtwarzania urbanistyczny plan miasta.