PAULICJANIE

chrześcijańskie ugrupowanie religijne zał. ok. 660 w Armenii przez zwolenników poglądów Pawła z Samosaty (biskupa Antiochii, 268 wyklętego przez Kościół), który dokonał swoistej interpretacji , oddzielając istotę Boga jako twórcy wszechświata od postaci Chrystusa, który miał ciało jedynie pozorne, a Maryja miała być pośrednikiem, który pozwolił mu się objawić; p. pozostawali pod wpływem idei manicheizmu, odrzucali boski charakter Chrystusa, a także Stary Testament, kwestionowali sakramenty, kult Maryi, krzyża i relikwii, atakowali hierarchiczne, uprzywilejowane duchowieństwo; prześladowani przez cesarzy bizantyjskich (założyciel p. - Syryjczyk Konstanty, który przybrał imię Sylwana, został na urzędowy rozkaz 684 ukamienowany); do ich poglądów nawiązywały aż do XIV w. niektóre ugrupowania religijne na Bałkanach, m.in. katarzy.