ZASP
stowarzyszenie twórcze, a zarazem związek zawodowy pol. artystów teatru; utworzony 1918, opracował wzorcowe zasady zatrudniania ludzi teatru (gaże, urlopy, regulaminy pracy) zw. konwencją ZASP; 1921 wywalczył przymus jej stosowania przez teatry; wprowadził także weryfikację aktorów (od 1922 egzaminy aktorskie, od 1923 reżyserskie); 1919-38 wydawał czasopismo ; 1925 założył Pol. Inst. Teatrologiczny; 1926 przyjęty do Międzynar. Federacji Aktorów; 1927 uruchomił w Skolimowie Schronisko dla Aktorów Weteranów; do wybuchu wojny prezesami byli m.in.: J. Śliwicki, A. Zelwerowicz, J. Kotarbiński; podczas okupacji działał tajnie, m.in. 1940 wydał uchwałę zabraniającą swoim członkom pracy w teatrach zorganizowanych przez okupanta; po wojnie reaktywowany, 1950 przekształcony w Stowarzyszenie Pol. Artystów Teatru i Filmu (SPATiF), którym kierowali m.in.: L. Schiller, W. Brydziński, H. Szletyński, W. Krasnowiecki, G. Holoubek; kompetencje SPATiF-u ograniczono do spraw artyst., ochronę interesów pracowniczych przekazując Związkowi Zawodowemu Pracowników Sztuki i Kultury; 1981 walny zjazd przywrócił organizacji poprzednią nazwę (ZASP), prezesem został A. Szczepkowski; XII 1981 ZASP zawieszono, VII 1982 odwieszono, XII 1982 rozwiązano, XII 1983 ponownie utworzono (nie wszyscy przystąpili); 1989 walny zjazd przywrócił ZASP-owi pełną autonomię, prezesem został A. Łapicki, następnie K. Kaczor, O. Łukaszewicz, Ignacy Gogolewski (od 2005); znaczenie ZASP wydaje się słabnąć, ze względu na powstanie 2001 konkurencyjnego Stowarzyszenia Artystów Filmu i Telewizji (SAFiT), do którego wstąpiło szereg aktorów młodszego pokolenia (m.in. O. Lubaszenko, B. Linda, W. Malajkat, C. Pazura).
- Związek Artystów Scen Polskich, organizacja zawodowa...