Reklama

barok w sztuce

w okresie b. nastąpił ekspansywny rozwój wielu gałęzi sztuk plastycznych (malarstwo, rzeźba, architektura, grafika, rzemiosło artystyczne), urbanistyki, muzyki. B. zakładał powiązanie wszystkich sztuk w całość. B. jest pojęciem obszernym, wieloznacznym, zawierającym prądy o różnych, często przeciwstawnych tendencjach (b. kościelny, dworski, mieszczański; b. dynamiczny obok b. o stylistyce klasycyzującej). Ogólne cechy stylu b. to monumentalność (szczególnie w skali budowli), dynamika, przepych, bogactwo dekoracji. Forma sugeruje ruch, nieokreśloność efektu poprzez grę pełni i pustki, światła i cienia, krzyżowanie się planów, elastyczność linii, rozszerzanie się przestrzeni wzmacniane przez iluzjonizm ( A. Pazzo), zmuszający widza do ciągłej zmiany punktu widzenia i do oglądania dzieła z różnych miejsc w coraz to inny sposób. B. proponował poetykę cudowności, metafory w plastyce, poezji i muzyce, zmuszał do inwencji i poszukiwania tajemnicy. W architekturze nastąpił obok sakralnej rozwój a. rezydencjalnej z charakterystycznym założeniem pałacowo-ogrodowym (entre cour et jardin). Cechy stylistyczne architektury b.: fasady dynamiczne, wygięte, wklęsłe lub wypukło-wklęsłe; centralizujące się przenikanie przestrzeni, bogactwo dekoracji - np. fasady trójkondygnacyjne z kolumnami, pilastrami, z portykiem kolumnowym, okna półkoliste, eliptyczne (tzw. wole oko), trójdzielne o fantazyjnym wykroju. Dekoracje: motyw putto (aniołki, główki aniołków), głowice fantazyjne, gzymsy gierowane (wyłamywane), motyw rocaille ( rokoko). B. budowle, np. pałace Wersal, Luwr, kościoły: Santa Maria della Salute (Wenecja), Inwalidów (Paryż), Św. Karola Boromeusza (Wiedeń). W Polsce np. kościół w Krzeszowie, Legnickie Pole: kościół Benedyktynów, Gostyń: kościół Panny Marii, Wrocław: uniwersytet. Architektura b. dzieli się na dwa nurty: barokowy, np. kościół Il Gesú (Vignoli), oraz klasycyzujący w architekturze Francji i płn. Europy. Najwybitniejsi architekci: G. Bernini, F. Borromini, w Polsce Tylman z Gameren. Wnętrza były ozdabiane malowidłami, sztukateriami, rzeźbami, malarstwem. Rzeźba b. przede wszystkim kamienna i marmurowa, ołtarzowa również drewniana z polichromią i złoceniami, o tematyce rel., mit., alegorycznej; popularne zespoły rzeźb: pomniki, fontanny, rzeźby ołtarzowe; cechą charakterystyczną rzeźby b. jest ruch oparty na zasadzie kompozycyjnej zw. kontrapostem. Sugerował wyrażanie ruchu i gestu w niepowtarzalnym momencie, stąd efekt patosu i prozy (G. Bernini, A. Algeri). W malarstwie b. dominowały sceny rodzajowe o tematyce mit., rel., alegorystyczne, portret, martwa natura. W Polsce uprawiał je M.A. Polloni. Caravaggio był twórcą barokowej techniki zw. tenebryzmem, polegającej na współgraniu światła i cienia do akcentowania formy, koloru i ekspresji. Stosowali tę technikę również inni artyści b., np. J. Ribera, G. de la Tour. Dekoracyjny styl b. eklektycznego reprezentują bracia Carraci i malarze z ich szkoły, natomiast b. wenecki Tipolo i Canaletto. Malarstwo, podobnie jak rzeźba, zafascynowane było ruchem, światłem, ekspresją wyrażania i perfekcyjnością formy. Malarstwo hiszp. reprezentują F. de Zurbarn, B.E. Murillo (szkoła andaluzyjska) i Velzquez (szkoła madrycka); b. flamandzki P.P. Rubens, A. van Dyck, Rembrandt van Rijn, barokowy realizm J. Vermeer. B. franc.: L. Le Nain, Ch. Le Brun, N. Poussin, C. Gllee. Mistrzami martwych natur byli holenderscy

Reklama

malarze P. Claesz i W. Claesz Heda. W b. rozwinęły się oprócz malarstwa ściennego, ołtarzowego i na płótnie również techniki graficzne akwaforta i akwatinta oraz suchoryt (sucha igła).

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama