instrument muzyczny z grupy chordofonów, znany w kilku odmianach historycznych i konstrukcyjnych: 1. l. klasyczna - składa się z korpusu rezonansowego i umocowanych w nim dwóch ramion, połączonych na końcu tzw. jarzmem; struny napięte między jarzmem a korpusem (czasem zaopatrzonym w podstawkę); grający szarpie struny palcami lub plektronem; instrument znany od starożytności w Azji i Afryce, b. popularny w starożytnej Grecji (dwie odmiany: amatorska, tzw. barbitron z korpusem ze skorupy żółwia lub drewna z napiętą membraną skórzaną, ramiona z rogów antylopy lub drewniane; profesjonalna kitara); w Europie średniowiecznej używany sporadycznie; 2. l. smyczkowa, l. da braccio - instrument z grupy chordofonów smyczkowych, budową przypominający skrzypce; deska kołkowa dość szeroka z pionowymi kołkami; na ogół 5 strun melodycznych (biegnących nad szyjką) oraz 2 burdonowe (strojone w oktawach, napięte obok szyjki); forma średniowiecznej violi, popularna w Europie w XVI i XVII w. (odmianą l. da braccio była l. da gamba o 13 strunach melodycznych i 2 burdonowych); 3. l. dzwonkowa - używana w orkiestrach dętych odmiana carillonu; zestaw metalowych płytek lub dzwonków zawieszonych na ramie w kształcie liry, na których gra się pałeczką lub młoteczkiem; 4. l. korbowa, organistrum - instrument z grupy chordofonów smyczkowych o korpusie rezonansowym podobnym do gitary, boki krótkie, szyjka o konstrukcji skrzynkowej; 1-2 struny skracane specjalnymi uchwytami (tangentami) poruszanymi palcami lewej ręki; prawą ręką grający obraca korbę połączoną z kółkiem pocierającym struny zamiast smyczka; dźwięk dość słaby, zbliżony barwą do brzmienia organów; znana i popularna w Europie przez kilka stuleci od czasów średniowiecznych; w renesansie jej rola poczęła maleć i w XIX w. w Polsce spotykano ją jeszcze jako instrument ludowy w regionach płd.-wsch. (także na Ukrainie i Białorusi); w XVIII w. próbowano wbudować do l. korbowej mechanizm piszczałkowy (vielle organisée); na taką l. J. Haydn napisał pięć koncertów.
- LIR WŁOSKI, waluta , wymienialna,...
- KRÓL LIR,
- liryka, (gr. lirykós = lirowy,...