miasto w Azerbejdżanie; w V-IV w. p.n.e. osada, w II w. p.n.e. wymienił Sz. Klaudiusz Ptolemeusz; w IX-XVI w. stol. Szyrwanu (ośr. nauki, kultury, architektury, wyrobu dywanów i miniatur, handlu jedwabiem); 1222 zburzona przez Czyngis-chana; 1748-1820 stol. niezależnego chanatu szyrwańskiego (szemachińskiego), 1805 wcielonego do Rosji (1840 stol. obwodu, 1846 guberni); 1917-20 w niepodległym Azerbejdżanie, nast. w Azerbejdżańskiej SRR stol. powiatu; 28 tys. mieszk. (2003); wyrób dywanów i win, włókiennictwo; ruiny meczetu z X w., twierdzy i pałacu szacha z XII w.; karawanseraje z XVII w., bazar, łaźnie, mauzolea z pocz. XIX w.; opodal Pirkulińskie Obserwatorium Astrofiz. (na wys. 1440 m), Rezerwat Pirkuliński (pow. 1521 ha) zał. 1968.
SZEMACHA
Miejscowości