Reklama

DEMOGRAFIA

nauka zajmująca się statystycznym badaniem zjawisk ludnościowych, rozmiarami, gęstością zaludnienia, strukturą wiekową, rodzinną, społeczno-zawodową, zróżnicowaniem ze względu na płeć i wykształcenie oraz trendami rozwojowymi, migracjami, poziomem urodzeń i wymieralnością danej populacji (zbiorowości wszystkich ludzi zamieszkujących dane terytorium); badania demograficzne mogą obejmować ludność całego świata, poszczególnych kontynentów, państw, regionów, miast lub innych jednostek administracyjnych lub geograficznych; d. uwzględnia 2 rodzaje czynników wpływających na zjawiska ludnościowe: biologiczne (urodzenia, zgony, płeć, wiek) i społeczne (rozwody, planowanie rodziny, zdrowotność, migracje, poziom wykształcenia, miejsce w strukturze społ.-zawodowej); d. posługuje się metodami statystycznymi, modelami ilościowymi oraz wykorzystuje specyficzne dla niej źródła danych, np. spisy ludności, ewidencje ruchu naturalnego (rejestry urodzin, zgonów, akta stanu cywilnego) i wędrówkowego, a także inne rejestry; pierwszej systematycznej analizy demograficznej dokonał 1662 J. Graunt, który w dziele Natural and Political Observations... przestudiował cotygodniowe rejestry zgonów i chrztów w Londynie i okolicach oraz sporządził pierwszą tabelę wymieralności; 1693 E. Halley opracował model ludności zastojowej i tablicę hipotetycznego trwania życia; największy wpływ na rozwój d. miała teoria T. Malthusa (1798); na przełomie XIX i XX w. zostały opracowane podstawowe instrumenty analizy demograficznej (m.in. przez W. Bortkiewicza, R. Bockha, W. Lexisa i G. Sundbarga), dokonał się także podział na d. empiryczną (obejmującą d. historyczną, opisową, porównawczą i potencjałową) i d. teoretyczną; 1928 założono Międzynarodową Unię Demograficzną; do postępu w badaniach d. znacznie przyczyniła się sformułowana w poł. lat 40. przez F. Notesteina teoria demograficznego przejścia (zastępując obowiązujący do tej pory malthuzjanizm); po II woj. świat. nastąpił szybki rozwój d., związany z nasileniem problemów ludnościowych (migracje, przeludnienie); regularnie ukazują się krajowe roczniki d., od 1948 ONZ wydaje rocznik zbiorczy, ukazuje się kilkadziesiąt czasopism d., co kilka lat Międzynar. Unia Demograficzna organizuje światowe kongresy; w Polsce wydawane są "Studia Demograficzne", działa Komitet Nauk D. PAN (od 1962) i Pol. Tow. Demograficzne. Wg prognoz demograficznych z przełomu XX/XXI w. zapowiadane od lat 70. XX w. katastrofalne przeludnienie Ziemi ("bomba demograficzna") raczej światu już nie grozi; radykalnie maleje dzietność w krajach rozwijających się i rozwiniętych, wydłuża się natomiast długość życia i problemem staje się utrzymanie rosnącej liczby emerytów; ludność świata prawdopodobnie nigdy nie przekroczy 9 mld, a po 2070 zacznie się zmniejszać.

Reklama

Tabele:

DOŻYWALNOŚĆ, ŚMIERTELNOŚĆ, HALLEY, HOLZER, PLANOWANIE PRZESTRZENNE, KAMERALIZM, NAUKI SPOŁECZNE, NEOMALTUZJANIZM, STATYSTYKA, ŚREDNIOWIECZE

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama