przyrządy do wytwarzania dźwięku, przystosowane do wykonywania muzyki. Zasadniczą częścią każdego i.m. jest wibrator (struna, membrana, słup powietrza); właściwości fizyczne wibratora mają wpływ na charakterystykę dźwięku; element wzbudzający drgania (smyczek, pałeczka perkusyjna, plektron) nosi nazwę incytatora; dla wzmocnienia dźwięku wytwarzanego przez pobudzony wibrator stosuje się rezonator (pudło rezonansowe, płyta rezonansowa), którego kształt i umieszczenie względem wibratora mają wpływ na barwę dźwięku. 1914 E. Hornbostel i C. Sachs zaproponowali podział i.m. ze względu na rodzaj używanego w ich budowie wibratora: 1. membranofony, w których źródłem drgań jest napięta błona-membrana (np. kotły, bębny); 2. idiofony, w których wibratorem jest ciało stałe posiadające własną sprężystość (ksylofon, fisharmonia, gong); 3. chordofony, w których wibratorem jest napięta struna (np. skrzypce, harfa, fortepian); 4. aerofony, gdzie rolę wibratora pełni słup wprawionego w drgania powietrza (instrumenty dęte, organy); w związku z pojawieniem się nowych konstrukcji klasyfikacja ta została uzupełniona w późniejszych dziesięcioleciach o - 5. elektrofony, w których incytatorem jest elektryczny generator drgań, wibratorem zaś - membrana głośnika (syntezatory, organy elektronowe). Klasyfikacja ta może być bardziej precyzyjna, gdy uwzględni się kryteria takie, jak sposób pobudzania wibratora (i.m. pocierane, uderzane, szarpane, dęte) i sposób konstrukcji i.m. (np. aerofony stroikowe, wargowe, ustnikowe). W praktyce stosuje się podział i.m. na: 1. strunowe (smyczkowe, szarpane, klawiszowe); 2. dęte (drewniane, blaszane i klawiszowe); 3. perkusyjne (o określonej i nieokreślonej wysokości dźwięku). Niekiedy i.m. stają się przedmioty i urządzenia o zupełnie innej funkcji (np. dzbany po winie, tara do prania, maszyna do pisania, kowadło, syrena alarmowa). Historia i.m. sięga czasów pierwotnych; towarzyszą one ludzkości niemal od chwili jej narodzin; prawdopodobnie pierwszą grupą znanych człowiekowi i.m. były instrumenty perkusyjne; później rozwinęły się i.m. strunowe (cytra jamowa, łuk muzyczny) oraz dęte (wydrążone kości i rogi zwierząt, trzcina). Badaniem historii i.m. zajmuje się odrębny dział instrumentologii, ustalając funkcję i.m. w danych kulturach i wiążąc ją z właściwościami całego modelu kultury, z charakterystycznymi dla niego stosunkami społecznymi, obrzędowością, obyczajem. Podstawę badań stanowią tu nie tylko dawne instrumenty, ale także przekazy pisane i ikonograficzne, które pochodzą już z czasów starożytnych; duże znaczenie mają tu wykopaliska archeologiczne oraz badania etnograficzne i folklorystyczne; wiele profesjonalnych i.m. ma swoje odpowiedniki ludowe, używane do dziś w różnych kręgach kulturowych i rejonach świata.
- Instrumenty muzyczne ? podział praktyczny
- Podział instrumentów muzycznych (wg E. Hornbostela i C. Sachsa)
- INSTRUMENTY, Jeśli przyśni ci się...
- BLASZANE INSTRUMENTY, grupa instrumentów dętych...
- DĘTE INSTRUMENTY, instrumenty muzyczne...