jako odrębny typ muzyki pojawiła się w 2. poł. XVI w. (L. Marenzia); na pocz. XVII w. zaczyna się krystalizować forma charakterystycznej dla baroku sonaty triowej (da chiesa i da camera) dla dwojga skrzypiec i basso continuo; w Polsce najciekawsze kompozycje skrzypcowe tworzy w tym okresie A. Jarzębski; pierwszym kompozytorem wirtuozowskich utworów na skrzypce był B. Marini (wprowadzenie tremolo i dwudźwięków). Przełomowe znaczenie dla rozwoju m.s. ma twórczość A. Corellego oraz A. Vivaldiego (L'Estro armonico, Cztery pory roku), dzięki której do perfekcji została doprowadzona forma koncertu trzyczęściowego. W XVIII w. G. Tartini wprowadził do gry skrzypcowej szereg innowacji (m.in. nowa technika prowadzenia smyczka, równolegle działała tzw. szkoła piemoncka (F. Giardini, F. Ciabriano, G. Pugnani). W Niemczech najwybitniejszymi kompozytorami tworzącymi na skrzypce byli H.I. Biber, G. F. Händel i J.S. Bach; klasycy wiedeńscy (J. Haydn, W. Mozart) w sonatach skrzypcowych w sposób bardziej autonomiczny traktują partię fortepianową; podobnie postępuje L. van Beethoven. M.s. w dobie romantyzmu albo nawiązuje do tradycji klasycystycznych (L. Spohr, F. Mendelssohn, F. Schubert, R. Schumann), albo staje się obszarem brawurowych popisów wirtuozowskich (N. Paganini - największy eksperymentator w dziedzinie techniki gry: flażolety, staccato volante, staccato ricochet, pizzicato na lewej ręce); do technik stosowanych przez Paganiniego nawiązuje twórczość K. Lipińskiego, a także tzw. szkoły francusko-belgijskiej (Ch. Bériot, H. Vieuxtemps, H. Wieniawski, P. Sarasate, E. Ysaye); epokę neoromantyczną reprezentują J. Brahms, M. Bruch, M. Reger (odnowienie nie uprawianej od czasów J.S. Bacha polifonii), a także É. Lalo, C. Saint-Saëns i E. Chausson; wśród impresjonistów najciekawsze kompozycje pozostawili C. Debussy i M. Ravel (m.in. Sonata G-dur z elementami bluesa, rapsodia Cygan). Skrzypce dawały okazję do powrotów ku folklorystycznym źródłom w szkołach narodowych (P. Czajkowski, A. Dvořák, B. Bartók, M. Karłowicz, K. Szymanowski, J. Sibelius, A. Chaczaturian, G. Enescu). Specyfika instrumentu umożliwiła również szerokie eksperymenty w dziedzinie dodekafonii (A. Berg, A. Schönberg); ważną rolę w XX-wiecznej m.s. odegrała twórczość P. Hindemitha, I. Strawińskiego, A. Honeggera, D. Milhauda, D. Kabalewskiego, D. Szostakowicza, G. Bacewicz, B. Martinů, E. Křeneka, R. Vaughan Williamsa, I. Pizzetiego, S. Barbera, G.C. Menottiego, H.W. Henzego, A. Schnittkego; w Polsce najwybitniejsze dzieła m.s. stworzyli T. Baird, K. Penderecki, W. Lutosławski, H.M. Górecki.
- FRANCUSKA MUZYKA, jeden z gł. nurtów...
- ROSYJSKA MUZYKA, 1. ludowa wpływa do...
- WŁOSKA MUZYKA, (muz. 2)