ogólne określenie plemion skandynawskich, które od ok. 790, grupami, pod wodzą władców plemiennych lub wybranych spośród siebie naczelników, wyruszali na morskie podboje; znakomici żeglarze, jednocześnie piraci i kupcy; podbili Hebrydy, Szetlandy, Orkady, Szkocję, Irlandię (836 zał. Dublin), płn.-wsch. część Anglii (793 pierwszy wzmiankowany napad w. na wyspę Lindisfarne przy wybrzeżach ang.); pod koniec IX w. wylądowali na Wyspach Owczych i w Islandii; w swych wyprawach łupiesko-handlowych docierali do wybrzeży Francji (855 oblegali Paryż, wymuszając okup w postaci terenów na zał. kolonii), do Hiszpanii (844 wzmianki o atakach na Sewillę), płn.-zach. Italii, płd. wybrzeży Grenlandii, a nawet wsch. krańców Ameryki Płn.; równocześnie rzekami Europy wsch. ich wyprawy łupieżcze przedostawały się na terytorium Bizancjum; prawdopodobnie w. - zw. tu Waregami - przyczynili się do powstania państw ruskich.
Jednym z bogatszych źródeł pisanych poświęconych w. są kroniki Ibn Fadlana, dyplomaty kalifatu bagdadzkiego, który 921-922 przebywał wśród w. nad Wołgą; w.-najeźdźcy z czasem stawali się osadnikami, zakładając osady kupieckie i miasta.
W systemie prawnym w. każdy wolny człowiek miał prawo brać udział w obradach lokalnego "thingu" (rodzaj sejmu); społeczeństwo dzieliło się na 3 klasy: elitę (posiadacze bogactw i władzy sądowej), zwykłych wolnych członków plemion (mieli prawo noszenia broni) oraz niewolników; używano alfabetu runicznego składającego się z 16 znaków. Na wysokim poziomie stało szkutnictwo i technika żeglarska, świadczą o tym znalezione w kurhanach grzebalnych łodzie i okręty, które po śmierci właścicieli służyły im jako grobowce (na krótszych trasach używano szybkich i zwrotnych łodzi, dł. ok. 28 m i szer. 4,5 m, mieszczących 40-50 wojowników-wioślarzy; okręty używane do wypraw oceanicznych były krótsze, szersze, o wyższych i masywniejszych burtach i większym zanurzeniu).
Okręty i łodzie były bogato zdobione (ornamenty geometryczne, wiciowe i fantastyczne motywy zoomorficzne); osiągnięcia w. w dziedzinie budowy statków, jak też zdobnictwa, przejęte zostały przez skandynawskie budownictwo drewniane (kościoły stavkyrke, domy, spichlerze) i snycerstwo, zwł. w Norwegii.
BEOWULF, HAMBURG, RURYKOWICZE, DRAKKAR, DUBLIN, ALFRED WIELKI, OLAF I TRYGGVASON, DORESTAD, ISLANDZKA SZTUKA, TRELLEBORG- wikingowie, skandynawscy rozbójnicy...
- OLGA, Imię Olga przywędrowało...
- ISLANDZKIE KUCE, rasa koni wyhodowanych...