Ulster
część Zjednoczonego Królestwa W. Brytanii i Płn. Irlandii, położona w płn.-wsch. części wyspy Irlandia; pow. 14 121 km2; 1 594 tys. mieszk. (1991); średnia gęstość zaludnienia - 113 osób/km2, stol. Belfast; gł. m. Newry, Craigavon, Larne; dominująca religia - protestantyzm (ok. 70% mieszk.); administracyjnie kraj dzieli się na 26 okręgów. I.P. stanowi integralną część Zjednoczonego Królestwa, posiada jednak własny parlament (Zgromadzenie Narodowe - 78 członków); ponadto 17 deputowanych w parlamencie londyńskim. Ukształtowanie pow. w części środk. nizinne, z rozległym jez. Lough Neagh, na wschodzie i zachodzie pasma starych gór; gospodarka oparta o rolnictwo, gł. hodowlę bydła i owiec; uprawa ziemniaków i zbóż; rybołówstwo; przem. stoczniowy, lotniczy, maszynowy, chemiczny, włókienniczy, odzieżowy, przetwórstwo rolno-spożywcze. Do przełomu XIX i XX w. historia patrz Irlandia; w tymże czasie ośr. opozycji przeciw odłączeniu się Irlandii od W. Brytanii; 1919 powstanie IRA (Irlandzkiej Armii Republikańskiej) przeciwnej integracji z W. Brytanią; 1921 sześć hist. hrabstw Ulsteru opowiedziało się za pozostaniem w składzie Zjednoczonego Królestwa; narastanie antagonizmów między protestancką większością sympatyzującą z W. Brytanią i katolicką mniejszością dążącą do zjednoczenia wyspy; od 1969 krwawe walki uliczne, stłumione przez wojska brytyjskie, przejście IRA do aktywnej akcji terrorystycznej; m.in. 1979 zabicie lorda Mountbattena i jego gości na jachcie u wybrzeży Irlandii, 1984 zamach na hotel w Brighton, gdzie odbywał się zjazd Partii Konserwatywnej z udziałem Margaret Thatcher; 1993-94 negocjacje rządu brytyjskiego z republiką Irlandii oraz IRA na temat przyszłego statusu I.P; zapowiedź referendum w tej kwestii; 1998 porozumienie partii polit. reprezentującyh większość protestancką i mniejszość katolicką, ustanowienie autonomii; 1999 sformowanie rządu prowincji z D.Trimble na czele; proces pokojowy zakłócany przez ekstremistów z obu stron, m.in. na tle odbywanych nadal rokrocznie 12 lipca (rocznica zwycięstwa protestantów nad katolikami w bitwie nad rz. Boyne, 1690) tryumfalnych pochodów protestantów przez dzielnice zamieszkane przez katolików, co stanowi zarzewie zamieszek powtarzających się od 200 lat (od 1998 marsze są zakazane); 2002 przejściowe zawieszenie autonomii przez W. Brytanię (do połowy 2003 roku); jesienią 2003 w wyborach do lokalnego parlamentu partie umiarkowane: protestancka Partia Ulsterskich Unionistów (UUP) Davida Trimble i katolicka Socjaldemokratyczna Partia Pracy (SDLP) doznały porażki a zwycięstwo odniosła ekstremistyczna Partia Demokratycznych Unionistów (DUP) pastora Paisleya oraz Sinn Fein (postrzegana jako reprezentacja IRA); noblista David Trimble podał się do dymisji.
- Irlandia Północna, (Ulster)
- Irlandia, – Republika Irlandii...
- Północny, Kanał, cieśnina pomiędzy pd.(...)